W jednym z najbardziej odosobnionych miejsc na naszej planecie powstała fascynująca kultura, której dziedzictwo do dnia dzisiejszego budzi podziw zarówno wśród archeologów, miłośników historii, jak i pasjonatów teorii spiskowych…
Wyspa Wielkanocna, znana również jako Rapa Nui, położona jest na Oceanie Spokojnym w Polinezji. Chociaż znajduje się ponad 3500 kilometrów od wybrzeży Ameryki Południowej, to od 1888 roku uznaje się ją za terytorium Chile – należy do regionu Valparaíso. Jej powierzchnia wynosi 163 km2, a jedyna miejscowość na wyspie to Hanga Roa, która zarazem pełni funkcję stolicy. Właśnie tam umiejscowiony jest też port lotniczy Mataveri.
Wulkaniczne pochodzenie
Rapa Nui to wyspa wulkaniczna, która wyłoniła się z dna Oceanu Spokojnego w wyniku ruchu płyt tektonicznych pomiędzy 3 milionami a 200 tysiącami lat temu. Podwodne stożki wulkaniczne połączyły się, tworząc górę o wysokości około 3000 metrów. Część, która pozostała nad poziomem wody to nic innego jak znana nam dziś Wyspa Wielkanocna.
WARTO WIEDZIEĆ: Najwyższym punktem na wyspie jest wulkan Terevaka (507 m n.p.m.).
Pierwsi mieszkańcy Wyspy Wielkanocnej
Biblioteka Narodowa Chile podaje, że pierwszymi mieszkańcami Rapa Nui byli przybysze z Markizów (wysp wulkanicznych na Oceanie Spokojnym), którzy pojawili się tam około VI wieku naszej ery. Zaczęli oni uprawiać bataty, trzcinę cukrową, banany oraz hodować drób. W 713 roku na Rapa Nui powstało pierwsze centrum obrzędowe, zwane „Ahu Tahai”. Z upływem kolejnych stuleci tamtejsza społeczność rozwijała się, by około 1000 roku osiągnąć swój pełny rozkwit.
Mieszkańcy Wyspy Wielkanocnej wznosili coraz więcej miejsc kultu, gdzie oddawali cześć przodkom. To właśnie elementy tych centrów obrzędowych rozsławiły wyspę na cały świat. Mowa tutaj o „moai”, czyli masywnych, kilkumetrowych posągach wykonanych ze skał wulkanicznych.
Odkrycie Wyspy Wielkanocnej
Rapa Nui została odkryta przez holenderskiego żeglarza Jakoba Roggeveena. Wyprawa, której przewodził dotarła tam w Wielkanoc 1722 roku – właśnie tak powstała najbardziej rozpowszechniona nazwa wyspy. Przechodziła ona przez ręce Hiszpanów, następnie Francuzów, by w 1888 roku ostatecznie trafić we władanie Chile.
Tajemnicze posągi „moai”
Większość z nich pochodzi z kamieniołomu w kraterze wygasłego wulkanu Rano Raraku, gdzie zostały wykute przez niezwykle utalentowanych rzeźbiarzy. Do dziś zagadką pozostaje sposób transportowania posągów w inne rejony Wyspy Wielkanocnej. „Moai” nie są identyczne – mają różną wysokość oraz wagę, a także różne rysy twarzy. Architektura religijna, która rozwijała się w Rapa Nui opierała się głównie na polinezyjskim kulcie przodków i najprawdopodobniej to właśnie ich reprezentują posągi „moai”. Obecnie liczbę tych odkrytych szacuje się na około tysiąc!
Park Narodowy Rapa Nui
Flora i fauna Wyspy Wielkanocnej
Obecnie na Wyspie Wielkanocnej odnotowano tylko 31 dziko kwitnących gatunków roślin – to głównie paprocie, mchy i trawy. Natomiast bagniste jeziora kraterowe gęsto pokrywa trzcina totora, która importowana jest z Ameryki Południowej.
Zanim na Rapa Nui przybyli ludzie, jedynymi tamtejszymi kręgowcami były wyłącznie ryby oraz ptaki zdolne do pokonywania ogromnych odległości. Inne endemiczne zwierzęta wyspy sprzed pojawienia się na niej pierwszych osadników to: skorupiaki, pająki, owady i ślimaki. Kolejne ludy zjawiające się na Wyspie Wielkanocnej wprowadzały tam swoją rodzimą faunę – na przykład dawny szczur polinezyjski został zastąpiony większymi gatunkami europejskimi. Za sprawą zagranicznych misjonarzy na Rapa Nui zadomowiły się także owce i konie.
WARTO WIEDZIEĆ: Blisko połowę powierzchni Wyspy Wielkanocnej zajmuje Park Narodowy Rapa Nui, który w 1995 roku został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Administruje nim rdzenna społeczność – Ma’u Henua, która zobowiązała się do trwałej ochrony tamtejszej flory i fauny oraz tradycji regionalnych.
Tradycje i zwyczaje rdzennych mieszkańców Wyspy Wielkanocnej
Współcześni mieszkańcy z dumą kultywują tradycje swoich przodków. Przykładem tego jest chociażby festiwal Tapati odbywający się każdego roku w okolicach przełomu stycznia i lutego. Rozpoczął się on w latach 70. XX wieku, aby promować kulturę Rapa Nui i obudzić poczucie tożsamości wśród młodszych pokoleń.
Na festiwal składają się liczne konkursy taneczne i wokalne, a także tradycyjne imprezy sportowe, takie jak pływanie, wyścigi konne oraz „haka pei”. Ta ostatnia jest szczególnie oryginalna! By obserwować zmagania w „haka pei”, publiczność gromadzi się u podnóża wzgórza Maunga Pui, położonego pomiędzy miejscowością Hanga Roa a plażą Anakena. Sportowcy czekają na szczycie ubrani jedynie w tradycyjną przepaskę biodrową, a ich ciała ozdobione są farbami. Następnie zjeżdżają ze zbocza, leżąc na dwóch połączonych ze sobą pniach bananowca, które przypominają sanie.
Informacje praktyczne
- Bilety na wycieczki po Wyspie Wielkanocnej warto zarezerwować z wyprzedzeniem. Do wyboru jest wiele wycieczek z doświadczonymi przewodnikami, którzy pokażą Ci najciekawsze miejsca, odpowiedzą na pytania i zdradzą ciekawostki związane z odwiedzanymi rejonami.
- Rezerwuj wycieczkę na GetYourGuide
Loty do Chile
Co warto wiedzieć o Chile?
Szczegółowe informacje
| Stolica: | Santiago |
| Język: | Hiszpański |
| Waluta: | Peso chilijskie (CLP) |
| Religia: | Katolicyzm |
