O fenomenie Mariachi wiemy często jedynie tyle, że chodzi o grupę Meksykanów grających urokliwe melodie na swoich instrumentach. Na szczęście za tym wszystkim kryje się dużo, dużo więcej…
Mariachi to słowo, które posiada kilka znaczeń. Po pierwsze, podobnie jak flamenco, może oznaczać rodzaj muzycznej ekspresji. Po drugie – może odnosić się ono do pojedynczego muzyka grającego muzykę mariachi (w tym ujęciu jeden muzyk to el mariachi, a wielu muzyków to los mariacheros).
Mariachi może być też postrzegane jako odrębny gatunek muzyczny, sposób śpiewania, styl taneczny, rodzaj ubioru… Trzy wieki historii sprawiły, że pod tym słowem kryje się bardzo wiele i w zależności od kontekstu, możemy spotkać się z innym jego użyciem.
Pochodzenie słowa
Istnieje wiele teorii na temat tego, skąd wzięło się słowo mariachi. Przez długi czas jedną z najpopularniejszych była ta, według której określenie to pochodziło z języka francuskiego i odnosiło się do muzyki granej podczas wesela (słowo małżeństwo to po francusku mariage). Zaraz, zaraz… ale dlaczego akurat Francja? Odpowiedzią miała być Francuska Interwencja w Meksyku (1860 r.), która mogła być powodem mieszania się języków. I wszystko wydawałoby się w porządku, gdyby nie fakt, że odkryto dokumenty, z których wynika, że słowo mariachi było używane jeszcze przed rokiem 1860…
To prowadzi do wniosku, że pochodzenia mariachi trzeba doszukiwać się w języku rdzennych mieszkańców Ameryki. Niektóre z teorii mówią, że słowo to oznaczało gatunek drewna, inne że odnosi się do imienia i pierwszej litery nazwiska María H (czyt. mari-hache). Sprawy nie ułatwia też fakt, że w niektórych regionach Meksyku zamiast słowa mariache używa się marietti… Krótko mówiąc jest to wciąż bardzo sporna kwestia i przyjdzie nam jeszcze trochę poczekać, zanim dowiemy się skąd dokładnie pochodzi to określenie i co oznaczało w przeszłości.
Skąd wzięli się Mariachi?
Muzyka rdzennych mieszkańców Ameryki towarzyszyła im szczególnie przy obrzędach religijnych. Instrumenty jakimi się posługiwano to przede wszystkim grzechotki, bębny, flet i ogromnej wielkości muszle. Tymi ostatnimi posługiwano się podobnie, jak podczas gry na trąbce lub rogu. Podobny był też dźwięk, wydobywający się z takiej muszli.
Hiszpanie po przybyciu na ziemię Indian, przywieźli ze sobą także szereg instrumentów z Europy. Wśród tych najpopularniejszych znalazły się skrzypce, gitara, harfa i różne rodzaje fletów. Instrumenty te powoli zaczęły wypierać te, których używano dotychczas. Rdzenna ludność szybko nauczyła się nie tylko na nich grać, ale także konstruować je, zmieniać ich kształt i modyfikować dla własnych potrzeb.
Oprócz instrumentów Hiszpanie przywieźli też do Nowego Świata coś, co dziś nazwalibyśmy know-how. Konkretnie chodzi w tym przypadku o koncepcję zespołu – grupy muzycznej składającej się zwykle z czterech osób, z których dwie grały na skrzypcach, a pozostałe dwie na harfie i gitarze. Ta idea została również zaadaptowana przez Indian, a z czasem rozwinięto ją o dodatkowe osoby w zespole grające na różnych instrumentach. Tak powstawały pierwsze zespoły mariachi.
Warto wiedzieć
Tradycyjna muzyka mariachi to element nieodłącznie związany z kulturą meksykańską. Charakterystyczne brzmienia, strój, teksty piosenek i ich przesłanie – wszystko to sprawiło, że od 2011 roku mariachi znajduje się na liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO.
W ramach ciekawostki warto dodać, że w ostatnich latach coraz częściej pojawiają się chętni do bicia Rekordu Guinessa w ilości jednocześnie grających i występujących z sobą mariachi. Efekt końcowy robi wrażenie. Zobaczcie sami:
Pieknie. Dodam ze jest już pierwszy zespół mariachi w polsce – El Mariachi Gringo