W hiszpańskiej tradycji są takie symbole, bez których nic nie byłoby takie samo. W tym artykule poznasz jeden z nich!
Szopka bożonarodzeniowa (hiszp. belén) jest dla Hiszpanów równie istotna, co choinka dla Polaków. Tak naprawdę trudno znaleźć dom, w którym nie byłoby tego najważniejszego świątecznego symbolu. Belén można również znaleźć w każdym z większych miast. Są one wystawiane na placach lub w innych miejscach publicznych.
Skąd wzięła się szopka bożonarodzeniowa?
Historia szopki bożonarodzeniowej na świecie datowana jest na rok 330. Wtedy to cesarzowa Helena poleciła zbudować marmurowy żłóbek upamiętniający narodziny Jezusa w grocie w Betlejem. Na pomysł inscenizacji narodzin wpadł zaś święty Hieronim – grota została przebudowana na stajenkę, do której wstawiono figury pasterzy i Świętej Rodziny. Wkrótce, dzięki pielgrzymom, zwyczaj rozprzestrzenił się i dotarł aż do Rzymu.
Święty Franciszek i szopka w Greccio
Olbrzymi wpływ na kształt szopki miał święty Franciszek z Asyżu (to właśnie on uznawany jest za jej twórcę). Z jego polecenia stworzono bowiem inscenizację narodzin w Betlejem, a miejscem wydarzeń stała się pustelnia Greccio. Z okolicznych miejscowości przybyli ludzie oraz bracia zakonni ze świecami i pochodniami. Przyprowadzono także osły i woły, a samą grotę wyłożono sianem. Mieszkańcy wcielili się w role Świętej Rodziny, Franciszek zaś odprawił mszę.
Wydarzenia z 24 grudnia 1223 roku są uznawane za początek szopki bożonarodzeniowej na świecie. Od tamtej pory została ona szybko spopularyzowana przez zakony Franciszkanów i Dominikanów, a zwyczaj jej ustawiania prędko rozprzestrzenił się na całą Europę.
Szopka Bożonarodzeniowa w Hiszpanii
Jak szopka bożonarodzeniowa zawitała do Hiszpanii i skąd wzięła się jej olbrzymia popularność? Jej narodzin w tym kraju można upatrywać się w XVIII wieku, kiedy to król Carlos III przywiózł zwyczaj ustawiania szopek z Włoch. Po raz pierwszy wystawiono ją na widok publiczny w mieście San Cristóbal de La Laguna na Teneryfie.
Dziś belén jest nieodłącznym symbolem Bożego Narodzenia w Hiszpanii. Zgodnie z tradycją, co roku powinna ona być wzbogacana o nową figurkę. I chociaż ich ceny bywają naprawdę wysokie, niektórzy Hiszpanie mają na ich punkcie naprawdę bzika! Te najpiękniejsze można znaleźć między innymi podczas jarmarków bożonarodzeniowych.
Belén dzisiaj – kontrowersje i ciekawostki
Wygląd nowoczesnej szopki bożonarodzeniowej bardzo odbiega od swojego pierwowzoru. Hiszpanie z pewnością nie boją się szokowania i kontrowersji. Przykładem może być szopka w Madrycie z 2015 roku, gdzie zamiast Dzieciątka Jezus, wystawiono figurkę przedstawiającą ciało martwego syryjskiego chłopca. Inny przykład nietypowej szopki został zaprezentowany w 2018 roku w Barcelonie. Tutaj jej klasyczny wygląd zastąpiono przez… zobaczcie sami:
Skoro mowa o Barcelonie, warto wspomnieć, że w tradycji katalońskiej szopka bożonarodzeniowa nie może obyć się bez jednej figurki – el caganer. Cóż to takiego? Symbol szczęścia i pomyślności w Nowym Roku, pierwotnie przedstawiał katalońskiego pasterza w trakcie… defekacji. Z czasem, figurki te „ewoluowały” – teraz w rolę caganera wciela się postacie z show-biznesu, gwiazdy futbolu i największych światowych polityków.
W mieście Buitrago od 1988 r. wystawiana jest natomiast „żywa szopka”. W inscenizacji narodzin Chrystusa udział bierze nawet 200 osób i jest to jedno z najważniejszych tego typu wydarzeń w Hiszpanii.
