Paella Hiszpańska – Skąd pochodzi i jak ją przygotować?

Wszystkich interesuje przepis na paellę. A czemu nie interesuje Was historia tego dania? Ona również jest pełna smaczków…

Paella to jedno z najbardziej charakterystycznych dań w hiszpańskiej gastronomii. Znana właściwie na całym świecie jest potrawą, której po prostu TRZEBA skosztować, będąc w Hiszpanii!

Historia paelli

Tradycyjna paella pochodzi z rolniczych obszarów regionu Walencji, a jej powstanie datuje się na XV-XVI wiek. Pomysł na danie zrodził się z potrzeby szybkiego przyrządzania pożywnego posiłku, który zaspokoiłby potrzeby rolników i pasterzy wracających do domu późnym popołudniem. Ważne były także składniki, które musiały być ogólnodostępne i stosunkowo tanie na danym obszarze.

Pierwotny przepis na paellę zawierał: mięso drobiowe, mięso z królika lub zająca, świeże warzywa (zmieniały się w zależności od sezonu), ryż, szafran oraz oliwę z oliwek. Wszystkie te składniki mieszano z wodą i gotowano na wolnym ogniu. Za opał służyły gałęzie drzew pomarańczy, które nadawały daniu charakterystyczny smak i aromat.

Pytanie, skąd w takim razie wzięła się paella marinera zawierająca owoce morza? Nie ma jasności co do tego, czy powstała ona równolegle do swojej siostry z obszarów wiejskich. To co istotne, to że paella marinera swoje źródło miała w obszarach nadmorskich, gdzie ryby i owoce morza byłī podstawowymi składnikami tamtejszej diety.

Legenda o tym, jak paella uratowała życie Hiszpanom

Na wschodzie Hiszpanii popularna jest pewna historia z czasów hiszpańskiej wojny o niepodległość (Guerra de la Independencia Española). Mówi się, że jeden z francuskich generałów zafascynowany paellą, zadeklarował, że w zamian za każdy zaserwowany mu nowy przepis na to danie, uwolni jednego hiszpańskiego więźnia. Kucharka słowa generała wzięła bardzo poważnie, a na efekty jej kulinarnych arcydzieł nie trzeba było długo czekać. Każdego dnia stawała na wyżynach swojej wyobraźni, serwując francuskiemu generałowi inny rodzaj paelli. Mówi się, że w ten sposób udało jej się uratować aż 176 więźniów. To się nazywa kreatywne gotowanie!

Skąd pochodzi słowo „paella”?

Oto kolejny wątek, na temat którego istnieje kilka teorii. Zdaniem niektórych historyków źródeł słowa „paella” należy dopatrywać się w łacinie. Inni badacze twierdzą, że dużo bardziej prawdopodobne jest to, iż pochodzi ono od arabskiego słowa „baqiyah”. Ta wersja jest o tyle wiarygodna, że to właśnie Arabowie, zamieszkujący północne obszary Afryki, przywieźli w VIII wieku do Hiszpanii ryż, czyli główny składnik paelli.

Ale to nie koniec! Jak przystało na Hiszpanię, istnieje też bardziej romantyczna geneza słowa „paella”. Mówi się, że był kiedyś mężczyzna, który aby skraść serce ukochanej, postanowił ugotować jej paellę. A że język hiszpański jest w wymowie dosyć dźwięczny, to szybkie (lub niewyraźne) wymawianie słów „para ella” (tłum. „dla niej”) może brzmieć właśnie jak „paella”. Tak, to historia jak z bajki, ale jest w niej ziarnko prawdy. Bo choć w Hiszpanii gotowanie jest wciąż głównie domeną kobiet, to w przypadku omawianego dania zgodnie z tradycją powinno ono być przygotowywane przez mężczyzn.

Przepis na paellę. Jak to? Tylko jeden?

Jedno z hiszpańskich powiedzeń mówi: „Cada maestrillo tiene su librillo”. W wolnym tłumaczeniu oznacza to mniej więcej to samo, co „Ilu kucharzy, tyle przepisów”. Choć musicie przyznać, że po hiszpański brzmi to dużo lepiej… 😉

Zatem jak to jest z tą paellą? A no tak, że jest to danie, które pozostawia gotującemu dosyć dużą swobodę. Prawdopodobnie nie ma składnika, który byłby w nim całkowicie zakazany. Tak samo, jak nie ma jednego, unikalnego przepisu na paellę. Dawniej rolnicy wykorzystywali, to co rodziła ziemia (pomidory, fasolę, paprykę, cukinię, cebulę…), mięso różnych zwierząt, a nawet znalezione na polach ślimaki. Rybacy dużo częściej niż mięso zwierząt hodowlanych, dodawali owoce morza i ryby.

Również dziś, kucharze prześcigają się w autorskich pomysłach na paellę. Można się o tym łatwo przekonać, próbując tego dania w różnych restauracjach (a najlepiej w różnych regionach Hiszpanii). Niemniej jest jedna rzecz, która łączyła różne odmiany paelli kiedyś i łączy je dziś. Chodzi o szafran. Ta najbardziej ceniona na świecie przyprawa to niepodważalnie składnik, który nadaje daniu niezapomniany smak i aromat. Jeśli planujesz przygotować paellę na własną rękę, to szafran powinien znaleźć się na szczycie listy Twoich zakupów.

Popularne przepisy na paellę to:

• Paella z owocami morza (paella de marisco)
• Paella z kurczakiem
• Paella z rakami
• Paella z warzywami (wegerariańska)

Paellera, paella czy po prostu patelnia?

Mieszkańcy regionu Walencji mówią czasem: ’Paella’ sí, 'paellera’ no. Przyjęło się bowiem mówić, że paellera to naczynie, w którym przyrządzana jest paella. W rzeczywistości jednak określenie paellera było kiedyś stosowane tylko w odniesieniu do kobiety przyrządzającej to danie. Z kolei na naczynie do jego gotowania mieszkańcy Walencji nazywali (i często do dziś nazywają) tak samo jak danie, czyli paella. Aby jednak nie było wątpliwości, warto dodać, że Hiszpańska Akademia Królewska (Real Academia Española) dopuszcza możliwość stosowania obu tych wersji.

A zatem niech będzie paellera… tak naprawdę to rodzaj bardzo płaskiego garnka wykonanego zwykle z polerowanej stali. Po jego bokach znajdziemy dwa uchwyty, które ułatwiają przenoszenie dania (zgodnie z tradycją paella powinna być podawana na stół bezpośrednio w paellerze). Średnica tego naczynia może być różna – od bardzo małej wynoszącej zaledwie 22 cm, do ogromnej liczącej nawet pół metra! Decydując się na kupno paellery, warto jednak mierzyć siły na zamiary i brać pod uwagę nie tylko rozmiar planowanej paelli, ale i rozmiary naszej kuchenki…

Jeśli natomiast nie masz do dyspozycji paellery, a wydanie co najmniej kilkudziesięciu (w porywach może być i kilkaset) złotych nie jest Ci akurat na rękę, to nic straconego. Na początek wystarczy zwykła patelnia o nieco większych rozmiarach. Być może nie zrobi ona na Twoich gościach tak dużego wrażenia, ale przecież to nie wizualne, a smakowe wrażenia mają stać tutaj na pierwszym miejscu :).

Odkryj region Walencji

Każdy region Hiszpanii dzieli się na prowincje. Ich nazwy często pokrywają się z nazwami głównych miast wchodzących w ich skład. Wspólnota autonomiczna Walencji składa się z trzech prowincji.

Zobacz także: Wybrzeże Costa Blanca, Fiesta Els Enfarinats, Wyspa Tabarca, Fallas de Valencia, Hogueras de Alicante, Pogoda w Alicante, Pogoda w Walencji.