A co gdyby istniała możliwość cofnięcia się w czasie i to w dodatku do samego centrum Rzymu z XVII wieku? Otóż Palazzo Barberini będący domem dla Galleria Nazionale d’Arte Antica – galerii bogatej w antyczne rzeźby, meble oraz obrazy – może sprostać tym oczekiwaniom!
Pałac Barberinich był swojego czasu wizytówką rodu Barberini, który przyciągał śmietankę towarzyską całego Rzymu. Tutaj bawili się, tańczyli, słuchali wywodów Galileusza oraz podziwiali piękno pałacu będącego jednocześnie atelier dla najwybitniejszych artystów tamtego czasu – Pietro da Cortona, Francesca Borrominiego oraz Giana Lorenzo Berniniego.
Palazzo Barberini zbudowano nie tylko po to, aby pokazać status rodziny w Rzymie, lecz również, aby był świątynią sztuki i kultury. W pałacu organizowano przedstawienia teatralne, festiwale sztucznych ogni, mecze piłki nożnej oraz najbardziej wyczekiwane bale kostiumowe!
Pałac Barberinich i jego początki
W XVII wieku rodziny Barberini nikomu w mieście nie trzeba było przedstawiać. Był to ród, który należał do wpływowych, co wynikało z wielu lat budowy swojej pozycji w Rzymie. Prawdziwym ukoronowaniem ich starań był wybór w 1623 roku kardynała Maffeo Barberiniego na papieża.
Era Urbana VIII – gdyż takie imię przyjął – stała pod znakiem sztuki. Papież dołożył starań, aby ukończyć Bazylikę św. Piotra. Jego pierwszym zamówieniem po objęciu tronu apostolskiego, była zamówiona u Berniniego Konfesja św. Piotra, która dziś prowadzi do papieskiej nekropolii.
Pałac Barberinich to dzieło wyjątkowe dla okresu baroku. Urban VIII jako mecenas sztuki zadbał, aby przy jego pałacu pracowali najwięksi artyści tamtego czasu. W ten sposób trzypiętrowy budynek z dwoma skrzydłami ozdabiali Gian Lorenzo Bernini (którego papież objął patronatem) oraz Carlo Maderno, którego prawą ręką był Francesco Borromini – jego siostrzeniec oraz późniejszy następca w roli głównego dekoratora.
Projekt Palazzo Barberini powstał w 1625 roku, lecz ostateczną wersję Carlo Moderno zaakceptował dopiero dwa lata później. Jego nagła śmierć spowodowała, iż budowa pałacu została przejęta przez Giana Lorenzo Berniniego. Architekt stworzył okazałą klatkę schodową oraz jedną z centralnych sal, której sklepienie zaprojektowane jest przez Pietro da Cortona. Palazzo Barberini został ukończony w 1633 roku. Zbudowany na kształt litery „H” liczy imponujące 12 000 metrów kwadratowych oraz 187 pomieszczenia.
Nowy początek dla Palazzo Barberini wyznacza XX wiek. W 1949 roku przeszedł on w ręce państwa włoskiego. Pomimo tego, członkowie rodziny Barberini zamieszkiwali jego apartamenty jeszcze przez jakiś czas. W późniejszych latach stał się on jedną z dwóch siedzib Galleria Nazionale d’Arte Antica.
WARTO WIEDZIEĆ: Palazzo Barberini w latach swojej świetności posiadał bibliotekę liczącą w całości 70 000 egzemplarzy drukowanych publikacji oraz rękopisów. Kolekcje te obecnie znajdują się w rękach kardynałów Watykanu, a dawne pomieszczenie mieści siedzibę Muzeum Numizmatyki Włoch.
Galleria Nazionale d’Arte Antica i Palazzo Corsini
Galleria Nazionale d’Arte Antica, czyli Narodowa Galeria Sztuki Antycznej, to muzeum, znajdujące się na pierwszym i drugim piętrze Palazzo Barberini. Muzeum ma w Rzymie dwa oddziały, pierwszą w Pałacu Barberinich, natomiast druga wystawa ulokowana jest w Palazzo Corsini. Jego wejście znajduje się naprzeciwko Villa Farnesina w dzielnicy Zatybrze.
Galeria powstała w wyniku połączenia prywatnych zbiorów rodów Barberini oraz Corsini. Kardynał Nero Corsini zaczął tworzyć kolekcję później niż Urban VIII, gdyż po roku 1737, kiedy to nabył Palazzo Corsini. Wcześniej budynek ten znany był jako Palazzo Riario, a świetności dodał mu architekt Ferdinando Fuga. Dzieło Corsiniego kontynuowali jego potomkowie, lecz pod koniec XIX wieku oddali pałac, a wraz z nim wszystkie dzieła w ręce państwa. Dlatego też Palazzo Corsini stało się muzeum narodowym – już w 1895 roku.
Palazzo Corsini wraz ze swoją kolekcją dzieł to jedyna galeria w Rzymie, która dotrwała czasów obecnych w niemalże pierwotnym stanie. W przeciwieństwie do kolekcji Palazzo Barberini stanowi chronologiczny ciąg wiodących nurtów artystycznych, który ukazuje sztukę na przekroju od XIII do XVIII wieku nabywaną z biegiem czasu.
Pałac Corsini może poszczyć się w swoich zbiorach nazwiskami takimi jak: Rubens, Murillo, Caravaggio, Fra Angelico, Jacopo Bassano, Antoon van Dyck czy Jusepe de Ribera.
Ogrody Pałacu Barberini
Palazzo Barberini to nie tylko zachwycająca architektura i muzeum pełne zbiorów malarskich, lecz również jeden z najurokliwszych parków w Rzymie. Wejście na dziedziniec to również droga, aby się do nich przedostać.
Co ciekawe, historia Palazzo Barberini zaczyna się właśnie od zakupu ogrodu przez Urbana VIII w 1625 roku. Przy ówczesnej via delle Quattro Fontane mieściła się winnica oraz skromna villa należąca do rodziny Sforzów. Została ona odkupiona (rodzina Sforzów popadła w kłopoty finansowe) i dała fundament do przebudowy obiektu i stworzenia w tym miejscu Palazzo Barberini.
Dzieła artystów w Pałacu Barberini
Kolekcje galerii rozmieszczone w 34 salach Palazzo Barberini tworzy 1500 obrazów. Najstarsze dzieła sięgają XII wieku, najmłodsze reprezentują malarstwo barokowe. Na większości malowideł dominuje motyw sakralny. Rozpoznawalne nazwiska, które ujrzymy w Galleria Nazionale d’Arte Antica to: Filippo Lippi („Madonna z Dzieciątkiem na tronie”, „Zwiastowanie z dwoma fundatorami”), Tycjan („Wenus i Adonis”), Giovanni Antonio Bazzi („Porwanie Sabinek”), Rafael Santi („Portret młodej kobiety”), Bernini („Popiersie Urbana VIII”), Caravaggio („Judyta odcinająca głowę Holofernesowi”, „Narcyz”, „Św. Franciszek na modlitwie”), Domenico Beccafumi („Madonna z Dzieciątkiem i małym św. Janem Chrzcicielem”) oraz El Greco („Pokłon pasterzy”, „Chrzest Chrystusa”).
Na piedestale stoją tu dzieła Pietro da Cortona. Całe lewe skrzydło Palazzo Barberini jest zdobione jego freskami pochodzącymi z lat 30. XVII wieku. Najwybitniejszy to fresk sufitowy „Alegoria Boskiej Opatrzności i siły Barberiniego”. Pietro da Cortona został poproszony o jego stworzenie w jednej z najbardziej reprezentacyjnych sal – sali recepcyjnej. Fresk, który miał obrazować potęgę i mądrość papieża Urbana VIII, powstawał w latach 1633-1639.
WARTO WIEDZIEĆ: Będąc w Palazzo Barberini, z pewnością zwrócicie uwagę na często powtarzający się motyw pszczoły. Dzieła Pietro da Cortona szczególnie mocno je akcentują. Otóż owad ten był symbolem rodu Barberini, dlatego też artyści, tworzący obrazy mające zdobić Pałac Barberinich, mieli obowiązek umieszczać je w swoich pracach.
Schody Berniniego i Borrominiego
Francesco Borromini znany jako mistrz barokowego iluzjonizmu zostawił po sobie w Rzymie wiele śladów. Jednym z jego dzieł życia jest magiczna kolumnada „Prospettiva” znajdująca się w Galerii Spada. Również w Palazzo Barberini znajdziemy jego prace. Jednym z nich jest spiralna klatka schodowa, bazująca na podwójnych kolumnach oraz naturalnie oświetlana. Znajduje się z prawej strony pałacu i dziś prowadzi do wspomnianego Muzeum Numizmatyki Włoch.
Warto wiedzieć, że przez cały okres dekorowania sal Palazzo Barberini pomiędzy Borrominim i Berninim trwały sprzeczki, najprawdopodobniej spowodowane ambicjami tych najsłynniejszych ówcześnie artystów. Dlatego też z lewej strony wspomnianej klatki schodowej zaprojektowanej przez Borrominiego, znajdują się kwadratowe schody stworzone przez Berniniego, które prowadzą do Pinakoteki. Dzięki temu zwiedzający sami mogą ocenić, który styl architektoniczny jest ciekawszy.
Informacje praktyczne
- Bilety wstępu do Palazzo Barberini najlepiej kupić z wyprzedzeniem. Unikniesz wówczas stania w długiej kolejce oraz ominie Cię ryzyko, że wszystkie bilety zostały wyprzedane.
- Adres: Via delle Quattro Fontane, 13, 00184 Roma RM, Włochy
- Godziny otwarcia: od wtorku do niedzieli w godz 10:00-19:00. W poniedziałki pałac jest nieczynny.
- Kup bilety na GetYourGuide
Palazzo Barberini na mapie
Odkryj region Lacjum
