Pełna dzieł sztuki sakralnej Bazylika San Lorenzo Maggiore, wraz z przylegającym do niej starym klasztorem i muzeum, prowadzącym turystów przez chronologiczną oś historii Neapolu, zaspokoi ciekawość wszystkich osób pragnących poznać przeszłość tego miasta od podszewki.
San Lorenzo Maggiore, położony na Piazza de San Gaetano, w geograficznym centrum Neapolu, jest jednym z najstarszych kościołów w stolicy Kampanii. Imię San Lorenzo nie zostało jednak użyczone jedynie bazylice, która wraz z dawnym klasztorem, muzeum oraz podziemiami wchodzi w skład całego zespołu budynków. To jeden z najważniejszych kompleksów w tym mieście, do którego warto zajrzeć zarówno ze względu na jego wartość artystyczną, jak i historyczną.
Historia Kompleksu San Lorenzo Maggiore
Basilica di San Lorenzo została wybudowana przez franciszkańskich mnichów na miejscu dawnego, niewielkiego kościółka wczesnochrześcijańskiego, który powstał z kolei na ruinach znajdującego się tam w czasach rzymskich Forum Romanum.
Zainteresowanie się projektem przez Karola I zaowocowało sprowadzeniem do pomocy francuskich architektów. To właśnie dlatego dziś kompleks jest ciekawą mieszanką francuskiego gotyku i elementów charakterystycznych dla architektury włoskiej. Na przestrzeni wieków Bazylika San Lorenzo Maggiore poddawana była licznym renowacjom i modyfikacjom, stąd cieżko jest określić jej dokładny wiek.
Dzięki zmianom jakie przechodził kościół San Lorenzo wraz z różnymi etapami rozwoju miasta jest dziś jednak idealnym świadectwem historii Neapolu.
Kompleks San Lorenzo Maggiore z zewnątrz
Dzisiejsza renesansowa fasada to w większości wynik XVII-wiecznych przebudów, gdyż ta oryginalna, zbudowana zgodnie ze franciszkańskim duchem prostoty, była dość prosta i surowa.
Na prawo od bazyliki znajduje się dzwonnica, ukończona w 1507 roku, która dawniej była miejską wieżą wartowniczą. Do dzwonnicy przylega także bardzo dobrze zachowana zabudowa klasztorna, do której prowadzą pochodzące z XV wieku majestatyczne wrota.
Wnętrze świątyni
Wraz z przejęciem przez Neapol miana stolicy Królestwa Dwóch Sycylii w 1226 roku nastąpiło odrodzenie kulturalne zaniedbanego wcześniej miasta. Bazylika San Lorenzo Maggiore była pierwszą świątynią, jaką wówczas odbudowano. Kościół nabrał wtedy stylu gotyckiego, charakterystycznego dla rządów Karola I.
Zbudowany na planie krzyża kościół San Lorenzo Maggiore posiada nawę główną, absydę i aż 23 kaplice boczne, wśród których wyróżnia się szczególnie ta poświęcona Matce Boskiej Anielskiej. Zdobią ją wyjątkowe, XIV-wieczne freski autorstwa jednego z uczniów Giotta, poświęcone życiu Matki Boskiej. Bazylika San Lorenzo Maggiore szczyci się wyjątkową absydą, uznawaną za jedną z najbardziej gotyckich w całych Włoszech. Na jej niepowtarzalny charakter składają się liczne filary, łuki oraz sklepienie krzyżowo-żebrowe.
Ołtarz główny bazyliki
Choć kościół zachwyca tak zdobieniami nawy głównej jak i pięknymi kaplicami bocznymi, na szczególną uwagę zasługuje także piękny, marmurowy ołtarz, wyrzeźbiony przez Giovanniego Merliano da Nola. Jego głównymi ozdobami są misternie wykonane rzeźby świętych. Znajdująca się w centrum figura św. Lorenzo otoczona jest przez św. Franciszka oraz św. Antoniego. Tuż pod figurami znajdują się także wykonane techniką reliefu sceny. Postać San Lorenzo umieszczono nad realistycznie wyrzeźbioną sceną jego męczeństwa, natomiast pod św. Franciszkiem i św. Antonim znajdują się sceny cudów, związanych z życiorysami i działalnością tych świętych.
Klasztorny kapitularz
W obrębie całego Kompleksu znajduje się nie tylko kościół, ale także dawny klasztor, zbudowany w XIII wieku. W pozostającym w świetnym stanie klasztorze zwiedzić można nie tylko doskonale zachowane krużganki, ale także gotycką Salę Kapitularza. Wspartą na dwóch granitowych kolumnach salę zdobią groteskowe freski oraz reprezentacje wydarzeń z życia zakonu. Wystrój komnaty wzbogaca gotycki portal z drugiej ćwierci XIV wieku oraz niecodzienne, duże okna.
Sala cnót Luigiego Rodrigueza
Stykający się z bazyliką klasztor skrywa także niezwykłą Salę Cnót Luigiego Rodrigueza. To prostokątne pomieszczenie, zachwycające przede wszystkim przepięknym sklepieniem. Podzielony na 7 części sufit przedstawia naturalnej wielkości alegorie cnót. Dekorację sali uzupełniają herby i liczne arabeski. Tylko dolna część ścian tej sali nie została pokryta freskami, gdyż dawniej zwyczajowo pokrywano te partie ścian delikatnymi tkaninami, aby zwiększyć wyniosłość pomieszczenia. Freski na ścianach i sklepieniach pochodzą z początku 1600 roku.
Co ciekawe, kiedy kompleks franciszkański został odebrany zakonowi, pomieszczenie to zostało wykorzystane najpierw jako stołówka dla strażników miejskich, którzy przebywali w starym klasztorze, a następnie jako magazyn dla teatru San Carlo.
Co znajduje się pod bazyliką?
Jedną z najciekawszych części kompleksu są znajdujące się w podziemiach wykopaliska archeologiczne, które opowiadają historię miasta. Ukryte zaledwie kilka metrów pod powierzchnią zabudowy pozostałości pochodzenia grecko-rzymskiego pozwalają zwiedzającym na fascynującą podróż w czasie.
Bazylika udostępnia swoim zwiedzającym podziemia, by mogli pospacerować wśród ruin starożytnego Forum Neapolu, będącego w czasach rzymskich kulturalnym i administracyjnym centrum miasta, czy poznać fragmenty zabudów starożytnego targu. Znajduje się tam także część będąca śladem struktur pochodzących z wcześniejszych czasów, datowanych nawet na VI wiek p.n.e.
Muzeum dell’Opera di San Lorenzo Maggiore
Bazylika San Lorenzo Maggiore zaprasza zwiedzających do poznania historii nie tylko poprzez obserwację jej architektury czy spacer między podziemnymi ruinami średniowiecznego miasta. Tuż przy jednym z najstarszych kościołów Neapolu znajduje się także instytucja, pokazująca zainteresowanym przekrój historii miasta od epoki klasycznej do XIX wieku. Przechodząc przez różne sale w obrębie Museo dell’Opera di San Lorenzo Maggiore zobaczycie znajdowane na przestrzeni wieków wykopaliska.
W muzeum znajdują się znaleziska z epoki greckiej, rzymskiej oraz z okresu cesarskiego, a także eksponaty będące częścią wyjątkowej kolekcji XIX-wiecznych dzieł. Wystawione tam freski, panele, rzeźby, mozaiki i obrazy odnoszą się po części do elementów związanych z tradycją chrześcijańską.
Co ciekawe, dzieła umieszczane są w ich oryginalnych kontekstach, warunkach świetlnych czy perspektywie, co pozwala w pełni podziwiać ich piękno i zrozumieć pierwotny zamysł ich twórców.
Informacje praktyczne
- Bilety wstępu do Bazyliki San Lorenzo Maggiore najlepiej kupić z wyprzedzeniem. Unikniesz wówczas stania w długiej kolejce oraz ominie Cię ryzyko, że wszystkie bilety zostały wyprzedane.
- Adres: Corso di Porta Ticinese, 35, 20123 Milano MI, Włochy
- Godziny otwarcia: od poniedziałku do niedzieli w godz 9:30-17:30.
- Kup bilety na GetYourGuide
