Przenieśmy się na chwilę do starożytnej Sycylii, gdzie położona przy basenie Morza Śródziemnego Segesta walczy ze swoim odwiecznym wrogiem. Jak potoczyła się historia tego miasta i co pozostało z niego do obecnych czasów? Wszystkiego dowiecie się z tego artykułu.
Park archeologiczny Segesta znajduje się w północno-zachodniej części Sycylii, między Palermo, stolicą wyspy, a urokliwym miasteczkiem Trapani. Malowniczo położony kompleks ruin z epoki starożytności jest odwiedzany przez tysiące turystów, chcących na własne oczy podziwiać pozostałości miasta. Dwa najbardziej imponujące zabytki tego parku, które do czasów współczesnych zachowały swoją dawną konstrukcję to nieukończona, wielka świątynia i położony na wzgórzu teatr. Segesta jest jednak nieustannie badana i wciąż odkrywa przed współczesnym światem coraz więcej sekretów z przeszłości.
Co nieco o początkach miasta
Starożytne miasto Segesta założone i zamieszkane było przez lud Elymów, którzy pojawili się na terenie zachodniej Sycylii jeszcze przed przybyciem Greków. Choć do dnia dzisiejszego nie dysponuje się wiarygodnymi źródłami potwierdzającymi ten fakt, wydaje się, że miasto przez długi czas zachowywało własną tożsamość i pozostawało niezależne politycznie. Segesta szybko stała się znaczącym na terenie Sycylii ośrodkiem.
Istotną częścią historii miasta Segesty, która znacznie wpłynęła na jej dalsze losy, były jej wrogie stosunki z innymi miastami greckimi. Jej głównym rywalem było Selinunte, miasto położone na południu wyspy, które dziś, podobnie jak Segesta, znane jest ze swojego parku archeologicznego.
Jako że Segesta była wówczas jednym z głównych sycylijskich ośrodków w basenie Morza Śródziemnego, mogła liczyć na wsparcie Aten i Kartaginy przeciwko odwiecznemu wrogowi. To właśnie dzięki temu udało im się pokonać Selinunte w bitwie w 415 roku p.n.e. Nie dane się jednak było Elymom długo cieszyć z sukcesów. W 307 p.n.e. miasto praktycznie całkowicie zostało spustoszone przez syrakuzańskiego tyrana, a w 241 p.n.e. przejęli je Rzymianie.
I co dalej?
Przez długi czas uważało się, że Segesta owszem, ponownie przeszła przez okres dobrobytu pod panowaniem Rzymian, jednak niedługo później, po najazdach Wandalów, została opuszczona i całkowicie zapomniana.
To właśnie temu, że na tym terenie rzekomo nie powstały późniejsze osady miejskie zawdzięczano tak doskonały stan dzisiejszych zabytków. Dzięki ostatnim badaniom, ku zdziwieniu archeologów, udało się jednak ustalić, że historia Segesty miała swój ciąg dalszy. Wykopaliska archeologiczne ujawniły pozostałości rozległej wioski z czasów muzułmańskich, a także normańsko-szwabską osadę, której świadectwem jest dziś zamek na szczycie góry Barbaro.
Na dzień dzisiejszy z antycznego splendoru Segesty pozostały jedynie dwa wielkie zabytki, jednak układ urbanistyczny starożytnego miasta jest nadal po części tajemnicą i przedmiotem badań archeologicznych. Nowe wykopaliska naukowe mogą przywrócić jeszcze lepszy, ogólny obraz tego tajemniczego i fascynującego miasta i odkryć jego kolejne zagadki.
Antyczna świątynia w Parku Archeologicznym Segesta
Świątynia stojąca w parku archeologicznym Segesta jest jednym z najlepiej zachowanych starożytnych zabytków na Sycylii. Należy także do najlepiej zachowanych przykładów budowli w stylu doryckim. Datę powstania świątyni szacuje się na 430 rok p.n.e.
Budowla powstała na planie doryckiego peripterosu. Oznacza to po prostu, że otacza ją pojedyncza kolumnada. Na jej krótszych bokach zobaczyć można 6, a na dłuższych po 14 kolumn. Do tej pory nie zidentyfikowano na jej terenie żadnego ołtarza, dlatego też nie wiadomo tak na prawdę jakiemu bóstwu była poświęcona. Jedyne czego dowiodły prowadzone wewnątrz świątyni badania to fakt, że budowla zdecydowanie była starożytnym miejscem kultu.
Jest jeszcze coś, co szczególnie zwraca uwagę podczas oglądania tej wizytówki Parco Archeologico di Segesta. Dorycko-sycylijska świątynia nie została nigdy ukończona. Istnieją co do tej zagadki dwie teorie. Budowa albo musiała zostać przerwana z powodu bitwy z Selinunte, albo przeznaczona miała być dla kultu innego niż grecki, stąd jej dziwna, wyglądająca na niedokończoną konstrukcja.
Starożytny Teatr Segesty
Ten niezwykły budynek stanowi drugą największą atrakcję na terenie Parku Archeologicznego Segesta, choć według niektórych jest on jeszcze bardziej imponującym zabytkiem niż sama świątynia. Teatr zbudowano między III a IV wiekiem p.n.e. i w czasie swojego funkcjonowania mógł on pomieścić do 3000 widzów. Obiekt częściowo wbudowany jest w skałę góry Monte Barbaro, a częściowo podtrzymuje go mur oporowy. Niestety nie odnaleziono żadnych źródeł historycznych, które wspominałyby ten zabytek bądź odbywające się na nim wydarzenia.
Mimo wszystko badacze nie mają żadnych wątpliwości, że odbywały się tam przedstawienia rozrywkowe, podobnie jak na scenach pozostałych tego typu starożytnych struktur. Jego lokalizacja na zboczu wzgórza pozwalała też podczas takich teatralnych inscenizacji podziwiać niesamowity widok malowniczej zatoki Castellammare del Golfo.
Ruiny teatru przeszły gruntowną renowację w XIX wieku i obecnie jest on nie tylko częścią obszaru archeologicznego Segesty. Niekiedy wykorzystywany jest on także do wystawiania przedstawień teatralnych i organizacji koncertów. Większość tego typu spektakli odbywa się na przełomie lipca i sierpnia, więc jeśli planujecie właśnie w tym czasie odwiedzić Segestę, warto zerknąć na aktualny program wydarzeń.
Mury obronne dawnego miasta
Odległość pomiędzy świątynią a teatrem jest spora, ale warto odbyć przyjemny, półgodzinny spacer, korzystając z uroków otaczającej zabytki natury. Przechadzka to także o tyle dobra sprawa, że po drodze zobaczyć można pozostałości murów obronnych dawnego miasta Segesta. Cały układ urbanistyczny rozciągał się na dwóch szczytach. Północny akropol zawierał budynki publiczne, agorę i teatr, natomiast na terenie południowego akropolu znajdowały się przede wszystkim domy mieszkalne.
Na wschodzie i południu zabudowę miasta broniły strome zbocza, będące naturalnymi murami, jednak pozostałe części wzgórza wymagały dodatkowej ochrony. Wyposażone zostały w dwa pasy murów z monumentalnymi bramami, jeden jeszcze w okresie klasycznym, a drugi w okresie wczesnego cesarstwa. Między ruinami ogrodzeń zobaczyć też można Porta di Valle, dawną bramę do miasta Segesty czy pozostałości starożytnych cmentarzy.
Sanktuarium w contrada Mango
Poza murami Segesty dość niedawno odkryto kolejne pozostałości starożytnej zabudowy. Sanktuarium w contrada Mango prawdopodobnie zostało zbudowane w VI wieku p.n.e. Określono już, że miało ono znaczne rozmiary, a wewnątrz otaczającego go niegdyś muru musiało stać kilka budynków. Do tej pory nie wiadomo jednak o konstrukcji nic więcej niż fakt, że związana była z jakimś kultem. Niestety, wykopaliska, które wydobyły go na światło dzienne, są dopiero na etapie intensywnego rozwoju, więc na wszelkie szczegółowe informacje będzie trzeba jeszcze nieco poczekać.
Świadectwa późniejszej historii Segesty
Jeśli nie pędzicie w pośpiechu do innego punktu na mapie Sycylii, będąc w Segeście warto poświęcić trochę czasu, by poznać nie tylko najwcześniejszą historię starożytnego miasta, ale także pozostałości jego dalszych dziejów. Po drodze do teatru zauważyć można łatwo ruiny meczetu, jedynego znanego do tej pory na Sycylii.
Meczet Segesta datuje się na drugą połowę XII wieku i z pewnością został zbudowany przez społeczność muzułmańską, która osiedliła się w tym czasie na szczycie góry Barbaro. Meczet był niewielki, ale podzielony na dwie nawy, ułożone równolegle do ściany qibla, wskazującej kierunek modlitwy. Świątynia została zniszczona po zaledwie stu latach, po przybyciu na te tereny chrześcijańskiego władcy, tego samego, który nakazał wybudować pobliski, będący dziś ruiną zamek.
Ruiny wskazują na to, że średniowieczny zamek zorganizowany był wokół centralnego dziedzińca wyłożonego cegłą. Z pierwotnej konstrukcji pozostał tylko parter, ale wiadomo, że posiadał on także górne piętro. Zamek odkryty dopiero na początku XXI wieku był doskonale zakonserwowany pod grubą warstwą ziemi, dzięki czemu dziś naukowcy są w stanie odkryć konkretne funkcje pomieszczeń. Zidentyfikowano tam drewutnię, magazyn, piwniczkę z winem, kuchnię oraz kilka sal reprezentacyjnych. Na chwilę obecną jest to ostatni dowód na zamieszkiwanie tych terenów przez jakąkolwiek ludność, stąd podejrzewa się, że Segesta została całkowicie zapomniana w drugiej połowie XIII wieku, ale kto wie, co więcej ukrywa przed nami to miasto.
Kilka praktycznych uwag
Jeśli zastanawiacie się jak dotrzeć do Parku Archeologicznego Segesta, to zaraz się wszystkiego dowiecie. Poruszający się samochodem mają możliwość zaparkowania w pobliżu parku. Auto zostawić trzeba na płatnym parkingu, ale dobra informacja jest taka, że bilet parkingowy obejmuje również dojazd z parkingu pod bramę samego stanowiska archeologicznego specjalnym busikiem. Do Segesty można się dostać także transportem publicznym z Palermo i Trapani, lub ze zorganizowaną wycieczką, którą warto wykupić z wyprzedzeniem przez internet.
Niedaleko kas biletowych znajduje się niewielki sklepik, w którym kupić można pamiątki, ale także przekąski, kawałek ciasta lub butelkę wody. Wspomniany wcześniej spacer ze świątyni do ruin teatru to warta polecenia ścieżka, ale jeśli nie jest to opcja dla Was, istnieje możliwość dotarcia autobusem na szczyt wzgórza. To świetna opcja dla osób starszych i rodzin z małymi dziećmi, a taki autobus odjeżdża co kilkanaście minut, więc nie ma obaw, że przegapicie jego kurs. Bilety na przejazd możecie zakupić między innymi na Omio.
Jeśli zafascynuje Was historia miasta Segesta i jego dzisiejsze zabytki zajrzyjcie też do położonego na południu Sycylii parku archeologicznego Selinunte. Choć mieszkańcy tych dwóch miast pałali do siebie nienawiścią, historia rywali niesamowicie się uzupełnia.
Informacje praktyczne
- Bilety wstępu do parku archeologicznego Segesta najlepiej kupić z wyprzedzeniem. Unikniesz wówczas stania w długiej kolejce oraz ominie Cię ryzyko, że wszystkie bilety zostały wyprzedane.
- Adres: Contrada Barbaro, SR 22, 91013 Calatafimi TP, Włochy
- Godziny otwarcia: od poniedziałku do niedzieli w godz 9:00-19:30.
- Kup bilety na GetYourGuide
