Zwiedzanie Palermo to fascynująca podróż przez długie wieki historii, spacer klimatycznymi uliczkami z widokiem na zachód słońca i odkrywanie mrocznych tajemnic w Katakumbach Kapucynów. Pełne życia ulice tego miasta przeniosą Was w kolorowy i pełen smaków świat północnej Sycylii.
Palermo, będące stolicą Sycylii, to miasto kontrastów. Eleganckie, barokowe budynki, arabskie kopuły i bogato zdobione pałace przeplatają się z gwarem ulic i targów. Wszystko to ma jednak swój wyjątkowy, eklektyczny urok. Poznajcie to miasto z przewodnikiem, albo na własną rękę, pieszo bądź z pomocą komunikacji miejskiej. Każdy sposób będzie idealny, by odkryć Palermo i jego ukryte klejnoty.
Piazza Pretoria – główny plac Palermo
Piazza Pretoria jest głównym i najbardziej imponującym placem całego miasta. Równie imponujące są także otaczające cały plac zabytki. Do zwiedzenia swoich wnętrz zaprasza Was Palazzo Pretorio, XV-wieczny budynek będący dzisiejszą siedzibą ratusza miejskiego, oraz obecna siedziba rektoratu Uniwersytetu w Palermo – Palazzo Chiaramonte, który wśród swoich korytarzy kryje olśniewające sale recepcyjne.
Przy głównym placu Palermo znajduje się także XVI-wieczny kościół Santa Caterina d’Alessandria, zachwycający wszechobecnym marmurem oraz ołtarzem zdobionym półszlachetnymi kamieniami. Głównym punktem placu jest jednak inny obiekt – Fontanna Wstydu, jeden z najpopularniejszych symboli miasta.
Fontana della Vergogna
Stojąca na placu Pretoria Fontana della Vergogna czyli Fontanna Wstydu, zbudowana została w 1554 roku przez Francesco Camillianiego i pierwotnie miała zdobić ogród jednej z willi. Około 20 lat później sprzedano ją jednak Senatowi Palermo. Fontanna Wstydu to nie byle jaka rzeźba, jej imponująca konstrukcja składa się z czterech basenów rozmieszczonych na trzech poziomach. Wybudowane wokół nich schody przeplatają się z wieloma posągami. Figury przedstawiają mitologiczne bóstwa, syreny, zwierzęta, a nawet świętą Rozalię.
Ciekawi Was skąd intrygująca nazwa tego obiektu? Według jednej z teorii wstydem była ogromna suma pieniędzy, za jaką Senat Palermo wykupił fontannę w kryzysowych czasach epidemii, głodu i nędzy. Inni mówią jednak, że Fontanna Wstydu zawdzięcza swoją nazwę otaczającym ją rzeźbom, przedstawiającym zupełnie nagie postaci, które ponoć gorszyły ówczesnych mieszkańców. Mówi się nawet, że pewnej nocy oburzone zakonnice z pobliskiego klasztoru w akcie protestu uszkodziły twarze wyrzeźbionym, męskim postaciom.
Piazza Bellini w Palermo
W pobliżu słynnego placu z fontanną znajduje się także Piazza Bellini, który przed powstaniem Piazza Pretoria pełnił funkcję centralnego placu. Poziom rynku obniżono w XVI wieku, stąd obserwując różnicę poziomu łatwo zauważyć, które budynki są najstarsze. W obecnych czasach plac jest wyjątkowy głównie ze względu na znajdujące się przy nim zabytki.
Dziedziniec uświetnia między innymi Teatr Bellini, najstarszy teatr w stolicy Sycylii, nazwany na cześć wybitnego sycylijskiego muzyka, Vincenzo Belliniego. To przy tym placu znajdują się także dwa emblematyczne kościoły, widoczny z daleka dzięki swoim charakterystycznym kopułom kościół San Cataldo oraz kościół Santa Maria dell’Ammiraglio.
Kościół San Cataldo
Zbudowany w XII wieku Kościół San Cataldo kojarzony jest głównie ze swoimi trzema charakterystycznymi, czerwonymi kopułami. Pierwotnie był wybudowany jako kaplica nieistniejącego już pałacu. Choć liczne ingerencje w jego wygląd systematycznie zmieniały całą bryłę kościoła, ostatnie reformy z końca XIX wieku przywróciły jego pierwotną formę.
Dziś to najbardziej charakterystyczny przykład unikatowej architektury arabsko-normańskiej. Zewnętrzny wygląd świątyni budzi ciekawość przechodniów, ale jej wnętrze jest praktycznie zupełnie pozbawione dekoracji. Uwagę przyciąga jedynie ołtarz i marmurowa posadzka.
[gyg: Palermo- zwiedzanie miasta z przewodnikiem”]Kościół świętej Marii – La Martorana
W poszukiwaniu bogato zdobionych wnętrz i przepychu warto udać się do sąsiedniego kościoła, Santa Maria dell’Ammiraglio. Budynek ten zbudowano w XII wieku, a trzy stulecia później przyznano go klasztorowi sióstr benedyktynek, założonemu przez Goffredo i Eloisę Martorana i właśnie stąd dzisiejszy przydomek kościoła.
Arabsko-normańska La Martorana zachowała swoją oryginalną bryłę, przy której wciąż stoi XIV-wieczna dzwonnica, będąca jednocześnie głównym wejściem do kościoła. Wnętrze Santa Maria dell’Ammiraglio zasługuje na uwagę między innymi dzięki bizantyjskim mozaikom oraz ciekawym freskom umieszczonym w części chóru.
Plac Quattro Canti
Ścisłe centrum barokowego Palermo to Quattro Canti, znajdujące się na Piazza Villena. Idealnie prostopadłe ulice Via Vittorio Emanuele i Via Maqueda oraz otaczająca je architektura tworzą idealną, ośmiokątną strukturę placu. Ten układ sprawia, że o każdej porze dnia przynajmniej jedna strona placu jest pięknie oświetlona, stąd miejsce to znane jest także jako „Teatr Słońca”. Wyjątkowego charakteru nadają mu też otaczające go posągi. Są to symbole czterech pór roku, rzek przepływających dawniej przez miasto, historycznych władców oraz patronów miasta Palermo.
Katakumby Kapucynów w Palermo
Podziemia Klasztoru Kapucynów, sięgającego jeszcze czasów normańskich, skrywają mroczną tajemnicę. Jeśli macie mocne nerwy, Wasze zwiedzanie Palermo nie może odbyć się bez wizyty w słynnych Katakumbach Kapucynów. Choć jest to dość makabryczny punkt wycieczki, to także miejsce godne zainteresowania, bo zawiera największą i najbardziej imponującą kolekcję mumii na całym świecie.
Pierwotnie katakumby były przeznaczone jedynie do pochówku zakonników. Kiedy w XVI wieku podjęto próbę przeniesienia szczątków, zamiast szkieletów, których się spodziewano, odkryto zmumifikowane zwłoki. Jako że ich szczątki doskonale się zachowały, cmentarz zaczął cieszyć się ogromną popularnością i zaczęto tam chować mieszkańców Palermo w różnym wieku oraz z różnych środowisk społecznych. Co ciekawe, katakumby przyjmowały pochówki aż do początku XX wieku.
Dziś wśród labiryntu podziemnych korytarzy zobaczyć możecie zmumifikowane ciała, większość w pozycji stojącej, zaopatrzone w tablicę pamiątkową podającą ich imię i nazwisko. Co ciekawe, wystawione w muzeum mumie podzielone są na korytarze ze względu na płeć, wiek i status społeczny zmarłych.
Największe wrażenie wśród eksponatów robi tak zwana „najpiękniejsza mumia na świecie”, zachowana w zdecydowanie najlepszym stanie. Mumia, znana także jako Śpiąca Królewna z Palermo, to ciało dwuletniej Rosalii Lombardo, której ojciec powierzył ciało córki słynnemu balsamiście Alfredo Salafii, aby ten sprawił, że będzie ona „żyła” wiecznie.
Jako, że jest to swego rodzaju muzeum śmierci, katakumby wzbudzają różne reakcje zwiedzających: jedni zafascynowani są istotnym elementem historii Palermo, inni obrzydzeni otaczającą ich personifikacją śmierci. Nie ulega jednak wątpliwości, że Katakumby Kapucynów to miejsce niezwykłe na skalę światową.
Katedra w Palermo
Znajdująca się w samym centrum miasta, słynna Cattedrale di Palermo to wyjątkowo udana mieszanka różnych stylów architektonicznych. Architektura rzymska i grecka przeplata się tam z elementami sztuki arabskiej, gotyckiej a nawet katalońskiej. To ciekawe zestawienie to historia Palermo w formie budynku, bo odzwierciedla ono obecność wielu populacji na sycylijskiej ziemi na przestrzeni stuleci.
Katedra wpisana została na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jej wnętrze podzielone jest na nawę główną oraz dwie nawy boczne, do których prowadzą liczne kapliczki. Najważniejsze z nich to kaplica Santa Rosalia, gdzie przechowywane są relikwie patronki miasta oraz Kaplica Królów, w której zobaczycie grobowce sycylijskich monarchów, w tym cesarza Fryderyka II. Katedrę możecie zwiedzać, wybierając różne trasy, między innymi tę poświęconą patronce Palermo albo takie, które skupiają się na historii samego kościoła.
Palazzo dei Normanni
Zwiedzanie Palermo nie może odbyć się bez wizyty w Pałacu Normanów, który, choć zbudowany przez Arabów w X wieku, w późniejszych latach przejęty był przez normańskich królów, którzy zaadaptowali pałac jako swoją rezydencję. Najsłynniejszym elementem pałacu jest Kaplica Palatyńska, znajdująca się w części przylegającej do Piazza Indipendenza, ale warto tam też zobaczyć Salę d’Ercole, udekorowaną malowidłami przedstawiającymi dzieje Herkulesa oraz imponujący pokój Króla Rogera, w którym ściany i sklepienia zdobią naturalistyczne mozaiki.
Zajrzyjcie też do Pokoju Wicekrólów, gdzie zobaczycie dwadzieścia jeden portretów głów państwa królestwa Sycylii. Częścią fortyfikacji pałacu jest też wieża Torre Pisana, w której mieści się Obserwatorium Astronomiczne. Co ciekawe, dziś Pałac Normanów to miejsce, w którym odbywają się posiedzenia sycylijskiego parlamentu.
Teatro Massimo
Teatro Massimo, jeden z największych teatrów w Europie, to perła w koronie Sycylii. Wnętrze zainaugurowanego w drugiej połowie XIX wieku obiektu już na pierwszy rzut oka zachwyci każdego. Główne audytorium w kształcie podkowy miało pomieścić pierwotnie aż 3000 widzów, jednak ze względów bezpieczeństwa dziś spektakle oglądać może „tylko” 1381 miłośników sztuk teatralnych.
Zwiedzając teatr, pamiętajcie by podnieść wzrok i podziwiać arcydzieło przedstawiające Triumf Muzyki oraz otaczające go, pełne malowideł symboliczne koło. Zobaczycie tam dawną lożę królewską, salę prób, salę Pompeiana, niegdyś zarezerwowaną dla szlachty oraz Palco Bellini, które dawniej było miejscem spotkań artystów i intelektualistów. Ta wizyta sprawi, że długo nie zapomnicie lśniących dekoracji, luster i żyrandoli ze szkła Murano.
CIEKAWOSTKA: Zwiedzając budynek miejcie oczy i uszy szeroko otwarte, bo Teatro Massimo podobno do dziś nawiedza duch zakonnicy, której grób zbezczeszczono podczas budowy teatru.
Palazzo Mirto
Kalsa, jedna z centralnych dzielnic Palermo, charakteryzuje się gęstym labiryntem uliczek, w którym aż przyjemnie się zgubić. Tu na każdym kroku czeka na Was coś do odkrycia, na przykład historyczna perełka Palermo, zbudowany w 1793 roku Pałac Mirto, będący siedzibą księcia Mirto do roku 1982. To wówczas pałac został podarowany władzom regionu i zaczął pełnić funkcję muzeum. Mieszcząca się na trzech piętrach budynku instytucja pozwala swoim gościom poczuć się jakby czas zatrzymał się w XVIII wieku.
Dolne pomieszczenia pokazują życie codzienne służby, wnętrza kuchni, stajni czy magazynów. Na pierwszym piętrze czerwone, marmurowe schody prowadzą do królewskich i reprezentacyjnych pokoi. Do tych najsłynniejszych należy salon Salvator Rosa, udekorowany dziełami sztuki tego neapolitańskiego malarza oraz Salon Gobelinowy, jeden z najbardziej wystawnych, ozdobiony jedwabnymi gobelinami. Największe wrażenie robi jednak Salon Baldachimu, który zachwyca haftowanymi panelami, cennymi freskami oraz ogromnym gobelinem z baldachimem.
Kościół Santa Maria dello Spasimo
Wśród zakątków tej samej dzielnicy znajdziecie też Kościół Santa Maria dello Spasimo, o którym głośno w przewodnikach, bo nie ma dachu. Pierwotnie zbudowany w pierwszej połowie XVI wieku kościół przeszedł wiele przemian na przestrzeni wieków, w tym okres porzucenia i uszkodzeń podczas II wojny światowej.
Budynek ma nawę główną i dwie nawy boczne, oddzielone czterema smukłymi łukami i dużymi kaplicami bocznymi. Podobno sklepienie kościoła zniszczone zostało ok 1700 roku, choć krążą też teorie, że tak naprawdę dach nigdy nie istniał, gdyż w obliczu zagrożenia tureckiego w 1536 r. przerwano budowę świątyni. Dziś Spasimo jest centrum kulturalnym, które organizuje różnorodne wydarzenia od koncertów muzycznych do wystaw i instalacji artystycznych.
Villa Giulia i Ogród botaniczny
Kościoły to nie Wasza bajka? To może spacer wśród zieleni i szumu drzew? Villa Giulia wybudowana została poza murami miasta, ale w przełomowym dla niej 1866 roku rozbudowano ją i włączono do terenów Palermo. Miasto zyskało wtedy swój pierwszy publiczny park. Willa zaprojektowana zgodnie z rygorystycznym i klasycznym projektem geometrycznym ma kwadratowy plan i jest w całości otoczona żelazną bramą.
Na skrzyżowaniu dwóch głównych uliczek w centrum Villa Giulia widnieje charakterystyczna fontanna z marmurowym posągiem. Interwencje z XIX wieku zaowocowały też licznymi mostkami, popiersiami, rzeźbami, wzgórzami oraz sztucznymi jeziorkami, które dodają parkowi uroku. Ciekawostką jest, że bywalcem w tym miejscu był też sam Johann Wolfgang Goethe, który określił go „najcudowniejszym zakątkiem ziemi”.
Jedna z bram parku prowadzi do ogrodu botanicznego. Uwierzcie, to raj dla miłośników roślin. Ta uniwersytecka instytucja to oczywiście centrum studiów poświęconych naukom botanicznym, ale też idealne miejsce do relaksu wśród zieleni. Oprócz sektorów poświęconych ziołom, roślinom leczniczym czy użytkowym znajdują się tam także szklarnie oraz niezliczone ilości rzadkich roślin i egzotycznych gatunków. Zobaczycie tam drzewo mydlane oraz najstarszą w całym ogrodzie dracenę, posadzoną ok. 1800 roku. Nie zapomnijcie zgarnąć z okienka kasowego mapy, by jak najlepiej poznać to miejsce!
Bramy wjazdowe do Palermo
Całe historyczne centrum miasta przecina jego główna ulica: Via Vittorio Emanuele. Ograniczają ją dwie imponujące konstrukcje, które dawniej były bramami wjazdowymi do miasta. W pobliżu Pałacu Normanów znajduje się Porta Nuova, w starożytności główny lądowy dostęp do Palermo. Brama z 1583 r. miała upamiętnić zwycięstwo Karola V nad wojskami tureckimi. Pierwotna wersja nie miała jednak piramidalnego dachu, dodano go prawie 100 lat później podczas odbudowy bramy po wybuchu pobliskiej prochowni. Wewnętrzna fasada Porta Nuova ma klasyczny charakter i ozdobiona jest alegoriami cnót, podczas gdy zewnętrzna, ozdobiona fryzami i symbolami przedstawia Maurów zwyciężonych przez Karola V.
Trakt Via Vittorio Emanuele kończy się u stóp Porta Felice, która swoją nazwę zawdzięcza Felice Orsini, żonie Marcantonio Colonny, hiszpańskiego wicekróla, który rozpoczął budowę bramy. Jej zewnętrzna i wewnętrzna fasada są zupełnie inne. Wewnętrzna strona bramy, stworzona z wapienia, nawiązuje do popularnego we Włoszech manieryzmu. Zobaczycie tam klasyczne kształty otworów i nawiązania do architektury rzymskiej. Od strony morza z kolei zobaczycie szary marmur i nieco więcej dekoracji. Ta strona posiada szereg kolumn, balustrad i ozdobiona jest rzeźbami, a u jej podnóża widnieją fontanny. Obydwa filary bramy to także punkty widokowe, idealne by podziwiać piękne widoki wybrzeża.
Miejskie targi i gastronomia Palermo
Jednym z najważniejszych elementów kultury Sycylii jest oczywiście jej gastronomia. Palermo jak na stolicę przystało na każdym kroku daje zwiedzającym poznać bogactwo wyspiarskich smaków. Być może zadziwi Was, że częścią lokalnej tożsamości jest street food. Uliczne jedzenie odkryjecie między innymi na słynnych targach.
Najbardziej znane są Mercado de la Vucciria oraz położony w dzielnicy Albergheria Targ Ballaro. To nie tylko street food, ale też tradycyjne, świeże przysmaki – idealne miejsce by spróbować arrancchini, świeżych owoców morza czy typowego dla stolicy Sycylii pane con la milza, bułki z cielęcą śledzioną. To nie tylko atrakcyjny dla turystów zakątek, ale także miejsce w którym codziennie mieszkańcy Palermo zaopatrują się w najpyszniejsze, lokalne produkty.
