Czy to jeszcze Europa czy może już baśniowy świat? Budowle rodem z najpiękniejszych opowieści braci Grimm – pełne uroku, magii i tajemniczości. Oto 15 francuskich zamków, których historię można by zacząć od słów: Dawno, dawno temu…
Zamki nad Loarą i inne słynne zamki we Francji wzbogacają już i tak bardzo szeroką gamę atrakcji turystycznych, które oferuje ten kraj. Tamtejsza arystokracja i królowie z wielkim rozmachem podkreślili swój ślad w dziejach świata poprzez wybudowanie posiadłości cieszących nasze oczy aż do współczesności.
Z czego słynie Dolina Loary?
Najdłuższa rzeka Francji dała życie miejscu obfitującemu w bogactwo kulturowe i historyczne. Stanowiła ona ważną oś handlową od zamierzchłych czasów galijsko-rzymskich aż do XIX wieku, a to wspomagało jej rozwój gospodarczy. Dodatkowo, żyzne tereny centralnej części kraju stanowiły gwarancję udanych zbiorów, a to sprawiło, że dolina Loary bywa nazywana „ogrodem Francji”. Na okres średniowiecza i renesansu przypadł jej największy rozkwit pod względem architektonicznym, ponieważ coraz chętniej osiedlali się tu francuscy królowie. Ten fakt ilustrują takie spektakularne posiadłości jak w Chambord, Chenonceau czy Azay-le-Rideau, o których więcej dowiesz się już za chwilę.
W tym artykule skoncentrujemy się głównie na zamkach nad Loarą, jednak odnajdziecie tutaj również perełki architektoniczne z innych regionów Francji. Te spektakularne posiadłości czarują nie tylko swoim wyglądem, ale intrygują też ciekawymi historiami. Spora ich część znajduje się w rękach prywatnych, ale nie brakuje również takich, którymi zarządzają francuskie instytucje kultury.
Zamek w Montresor
Historia zamku w Montresor (fr. Château de Montrésor) sięga początku XI wieku. Budowla znajdująca się nad rzeką Indrois ucierpiała podczas rewolucji francuskiej, jednak jej losy odmieniły się, gdy w 1849 roku zamieszkał tam hrabia Ksawery Branicki (1816-1879). Był to działacz polityczny, mocno zaangażowany w życie Wielkiej Emigracji we Francji, który z chęcią wspierał polskich artystów na obczyźnie. Zrewitalizował on popadający w ruinę zamek w Montresor, a jego kwatery udekorował rodzinnymi pamiątki i cennymi eksponatami, takimi jak obraz Artura Grottgera – „Muzykantka” czy srebrny kielich należący do Adama Mickiewicza. Posiadłość nad Loarą do tej pory jest w polskich rękach, a rodzina Reyów pielęgnuje tradycje, które kultywował ich przodek – hrabia Ksawery Branicki.
Zamek w Amboise i zamek Clos Lucé
Przejeżdżacie przez Dolinę Loary i chcielibyście odwiedzić chociaż dwa zamki, jednak brakuje Wam czasu na długie wyprawy? Przed Wami Château d’Amboise i Château du Clos Lucé. Znajdują się one nieopodal siebie: pieszo około 600 metrów (przez Rue Victor Hugo), a rowerem lub samochodem około 2 kilometry (przez Rue du Clos Lucé i D61).
Wykonany w renesansowym stylu zamek w Amboise to kolejna rezydencja królewska na naszej liście. Rezydował w nim król Franciszek I, a także późniejsza królowa Francji – Anna Bretońska. Przy Château d’Amboise powstał pierwszy ogród w stylu włoskim we Francji. W otoczeniu pięknej zieleni warto urządzić piknik i cieszyć się otoczeniem, które zachwyciło również samego Leonarda da Vinci. Dlaczego? Na zaproszenie Franciszka I, Włoch przeniósł się do Francji i zamieszkał w pobliskim zamku, zwanym Clos Lucé. Przy rezydencji odnajdziecie park da Vinci, a także muzeum, które przybliży Wam historię życia i dziedzictwo tego geniusza renesansu.
WARTO WIEDZIEĆ: W kaplicy św. Huberta, ulokowanej kilkadziesiąt metrów obok Château d’Amboise, pochowany jest Leonardo da Vinci. W Dolinie Loary spędził on swoje ostatnie lata.
Zamek w Cheverny
Zamek w Cheverny (fr. Château de Cheverny) od ponad sześciu wieków znajduje się w rękach rodziny Huralt, a za jego obecny wygląd w największej mierze odpowiadają Henri Hurault i jego żona Marguerite Gaillard. Obecny zamek pojawił się nad Loarą w latach 1624-1630. Z kolei 20 lat później Élisabeth, córka Henriego i Marguerite, ukończyła dekorację wnętrz.
W parku w stylu angielskim rosną XIX-wieczne, gigantyczne sekwoje, cedry i lipy. Szczególnie piękne są otulające zamek w Cheverny ogrody tematyczne – m.in. „ogród miłości” z rzeźbami autorstwa Gudmara Olovsona. Tamtejszy park, gdzie spokojnie można kontemplować piękno natury, zachęca do długich spacerów. Przy posiadłości stworzono również labirynt z żywopłotu, który zapewnia znakomitą zabawę młodszym gościom.
Zamek Książąt Bretanii w Nantes
Zamek Książąt Bretońskich (fr. Château des ducs de Bretagne) należy do jednej z najważniejszych atrakcji turystycznych w Nantes. Od momentu kiedy Bretania oficjalnie została uznana za francuskie terytorium w 1532 roku, Zamek Książąt Bretanii stał się rezydencją dla władców Francji, gdy odwiedzali oni ten region. W kolejnych wiekach często zmieniano jego funkcje, z królewskiego lokum na koszary wojskowe, arsenał broni, czy więzienie.
W latach 90. XX wieku skoncentrowano się na renowacjach zamku w celu przywrócenia jego dawnej świetności. Całkowicie odrestaurowano i przebudowano wnętrza rezydencji książęcej na potrzeby muzeum. Po kilkunastu latach prac, w 2007 roku obiekt został ponownie otwarty i od tego czasu mieści się w nim Muzeum Historii Nantes. Instytucja ma na celu zapoznanie odwiedzających nie tylko z historią zamku, miasta, ale też całej Bretanii.
Zamek w Langeais
Zamek w Langeais (fr. Château de Langeais) położony w sercu malowniczej Doliny Loary wygląda jak budowla rodem z baśni. Liczne wieże, wieżyczki, a także imponujący most zwodzony sprawiają wrażenie, że w każdej chwili mogą pojawić się tu rycerze w lśniących zbrojach. Zbudowany w XV wieku na życzenie Ludwika XI zamek w Langeais jest cudem średniowiecznej architektury. W 1886 roku zamek nabył Jacques Siegfried – biznesmen oraz miłośnik sztuki. Dzięki niemu budowla została zrekonstruowana, a w 1906 roku oddał on ją w ręce Instytutu Francji. Tamtejszy park zachwyca niesamowitą florą, między innymi wiekowymi cedrami i sekwojami.
WARTO WIEDZIEĆ: W zamku w Langeais odbył się ślub króla Francji Karola VIII i Anny Bretońskiej. Ich małżeństwo dało początek unii zawartej pomiędzy ich ojczyznami i zapoczątkowało proces stopniowego włączania Bretanii do francuskiego królestwa.
Zamek w Azay-le-Rideau
Honoré Balzac porównał piękno Château d’Azay-le-Rideau z diamentami. Czy miał rację? Budynekpołożony na wysepce na rzece Indre (dopływ Loary) jest reprezentantem renesansowej architektury. Gwarantuje on ucieczkę od zgiełku miasta, ponieważ otaczają go bajkowe ogrody i piękny park. Château d’Azay-le-Rideau ma dług wdzięczności wobec rodziny Biencourt, która nabyła posiadłość w 1791 roku i uchroniła ją przed ruiną. Układ wnętrz nie zmienił się od tamtych czasów, a wyposażenie salonów nawiązuje wystrojem do najbardziej prestiżowych XIX-wiecznych rezydencji arystokratycznych.
Zamek w Villandry
Zamek w Villandry (fr. Château de Villandry) umiejscowiony nad rzeką Cher (dopływ Loary) urzeka swoim wyglądem, jednak jeszcze większe wrażenie robią przepiękne, spektakularne ogrody. W 1532 roku Jean Breton nabył średniowieczną fortecę położoną niedaleko Tours i przekształcił ją w renesansową perełkę.
Pod koniec XIX wieku posiadłość popadła w ruinę, jednak została uratowana przed zniszczeniem przez Joachima Carvallo i Ann Coleman, którzy dali jej kolejne życie. Należy przyznać, że dokonali tego w sposób spektakularny. Przy zamku w Vilandry wyróżnić można kilka odrębnych ogrodów, m.in.: Ogród Wodny, Ogród Ozdobny (tutaj zwróćcie uwagę na urocze „ogrody miłości”). Wszechobecne bogactwo kolorów, kształtów i zapachów roślin zachęca do długich spacerów i cieszenia się tą niezwykłą przyrodą.
Zamek w Chantilly
Zamek w Chantilly (fr. Château de Chantilly) ulokowany około 40 kilometrów na północ od Paryża, nad rzeką Oise będzie ciekawą propozycją zwłaszcza dla miłośników sztuki. Czy wiedzieliście, że znajdują się tam dzieła takich mistrzów malarstwa jak Rafael Santi, Nicolas Poussin, czy Eugène Delacroix? W Chantilly wyeksponowano również „Psałterz Ingeborgi” – manuskrypt z XII wieku, który należał do Ingeborgi Duńskiej, królowej Francji. Nie można pominąć również faktu, że także „Edukacja chrześcijańskiego księcia” (Institutio principis Christiani) z XVI wieku autorstwa Erazma z Rotterdamu jest częścią bogatej kolekcji eksponatów na zamku w Chantilly.
Skąd w tym miejscu aż tyle cennych przedmiotów? Wszystko za sprawą Henryka Orleańskiego, diuka Aumale i syna ostatniego króla Francji – Ludwika Filipa. Po swoim ojcu chrzestnym odziedziczył on ogromną fortunę, do której zaliczał się też zamek w Chantilly. Całość dopełnia piękna przyroda – liczne zbiorniki wodne, ogrody w różnych stylach: francuskim, angielsko-chińskim oraz zakątek zieleni w stylu angielskim.
WARTO WIEDZIEĆ: Miejscowość Chantilly możecie kojarzyć także z nazwy deseru – crèmeChantilly. Jego recepturę w XVII wieku stworzył François Vatel – główny kucharz i majordomus na zamku w Chantilly.
Zamek w Fontainebleau
Geneza zamku w Fontainebleau (fr. Château de Fontainebleau) wybudowanego około 60 kilometrów na południe od Paryża owiana jest tajemnicą. Nie wiadomo na czyje polecenie powstała ta budowla. Ludwik VII (panujący od 1137 roku) był pierwszym władcą, którego obecność została tam odnotowana. W Fontainebleau mieszkali też: Franciszek I, Ludwik XII, Ludwik XIV, a także Maria Antonina. Zamek przetrwał Rewolucję Francuską i został ocalony przed zniszczeniem przez Napoleona Bonaparte, który ustanowił w nim akademię wojskową (przeniesioną później do Saint-Cyr, fr. École spéciale militaire de Saint-Cyr).
130-hektarowa posiadłość nad Sekwaną może pochwalić się czterema głównymi dziedzińcami, trzema ogrodami i parkiem. Do zwiedzania dostępny jest także apartament, w którym od czasu do czasu przebywał sam cesarz Francji – Napoleon Bonaparte.
Zamek w Chambord
Zamek w Chambord (fr. Château de Chambord) wybudowano w XVI wieku na zlecenie króla Franciszka I nad rzeką Cosson (dopływ Loary). Dlaczego warto go odwiedzić? Ten monumentalny budynek, pamiętający czasy renesansu naprawdę przypomina zamek z bajki. Dzieje się tak za sprawą licznych, wysokich wieżyczek, a także ogromnego ogrodu w stylu francuskim. Od czasu do czasu przebywał tam wraz ze swoim dworem Ludwik XIV.
Warto wiedzieć, że w Chambord polski ślad odcisnął król Stanisław Leszczyński, który przyczynił się do rozbudowy posiadłości nad Cosson. Château de Chambord może pochwalić się również ogromnym, liczącym 1000 hektarów rezerwatem biosfery, który otacza mur o długości 32 kilometrów. Ta świątynia przyrody również jest dostępna dla odwiedzających. Nie można pominąć faktu, iż w przypadku Chambord mamy do czynienia z największym zamkiem nad Loarą!
Zamek Chenonceau w Chenonceaux
Zamek Chenonceau (fr. Château de Chenonceau) został wybudowany na moście nad rzeką Cher, czyli jednym z dopływów Loary. Zwany jest też „Zamkiem Dam”. Dlaczego? Przez wieki za jego rozkwit w głównej mierze odpowiadały kobiety. Posiadłość w obecnym kształcie powstała pomiędzy 1513 i 1517 rokiem, z polecenia Thomasa Bohiera i Catherine Briçonnet, jednak w 1535 roku weszła w posiadanie Franciszka I, a następnie jego syna – Henryka II. Od tego momentu w Chenonceau rozgrywały się dworskie intrygi… Wystarczy wspomnieć, że król rezydencję podarował swojej faworycie – Dianie de Poitiers. Po śmierci męża, Katarzyna Medycejska odesłała z Château de Chenonceau wieloletnią właścicielkę i zarządzała stamtąd królestwem jako regentka. W 1913 roku Château de Chenonceau nabył Henri Menier – właściciel fabryki czekolady, którego potomkowie do tej pory zarządzają zamkiem.
WARTO WIEDZIEĆ: Wnętrza Chenonceau skrywają imponującą kolekcję sztuki, do której zaliczyć można dzieła takich artystów jak Peter Paul Rubens, Paolo Veronese czy Nicolas Poussin. Przy zamku odnajdziecie piękne zielone zakątki – ogród Diane de Poitiers, ogród Katarzyny Medycejskiej, oranżerię, a także labirynt z żywopłotu, gdzie mogą bawić się najmłodsi.
Zamek w Vincennes
Pochodzący z czasów średniowiecznych zamek w Vincennes (fr. Château de Vincennes) położony jest nieopodal Sekwany, na przedmieściach Paryża. Jego budowa rozpoczęła się pod koniec XII wieku z polecenia Ludwika VII. Tamtejsza kaplica zamkowa w stylu gotyckim szczególnie zachwyca pięknymi witrażami. Pomysłodawcą utworzenia Sainte-Chapelle w Vincennes był Karol V, który pragnął podkreślić boski wymiar monarchii.
Zamek przez lata pełnił funkcję siedziby władców Francji. Rezydował w nim Ludwik XIII, po czym Château de Vincennes zostało rozbudowany przez Króla Słońce. Za jego sprawą okoliczną przestrzeń zapełniły dodatkowe ogrody, pawilony królewskie, oranżeria. Władca porzucił jednak ten zamek w 1682 roku na rzecz pałacu w Wersalu. Rezydencja królewska w Vincennes sąsiaduje z laskiem o tej samej nazwie, w którym znajdują się urokliwe jeziora, m.in. Daumesnil i Saint-Mandé, co może spodobać się miłośnikom przyrody i aktywności na świeżym powietrzu.
Vaux le Vicomte
Nicolas Fouquet, wysoki rangą polityk we francuskim królestwie, pragnął podkreślić swoje bogactwo. Stworzył więc ogromną posiadłość, która wzbudzała nie tylko zachwyt, ale i zazdrość… Zamek Vaux le Vicomte (fr. Château de Vaux-le-Vicomte) w miejscowości Maincy, około 50 kilometrów na południe od Paryża powstał w XVII wieku.
Za jego projekt odpowiadał architekt Louis Le Vau, dekoracją wnętrz zajął się Charles Le Brun, a ogród w stylu francuskim przypadł André Le Nôtre. Co ciekawe, ten sam duet projektantów został zatrudniony do stworzenia pałacu w Wersalu. Vaux le Vicomte ulokowane kilka kilometrów od Sekwany spodoba się miłośnikom ekstrawaganckich, ociekających luksusem wnętrz. We wcześniej wspomnianym ogrodzie w stylu francuskim znajdują się liczne fontanny, które dodatkowo podkreślają teatralność Vaux le Vicomte.
Mont Saint-Michel
Mont Saint-Michel, czyli Wzgórze św. Michała to niezwykła destynacja turystyczna. Skalistą wyspę pływową na kanale La Manche od Paryża dzieli niecałe 400 kilometrów, a z Francją kontynentalną łączy ją most. Zgodnie z legendą, świętemu Aubertowi objawił się Michał Archanioł i nakazał on wybudowanie na wyspie miejsca kultu. Tak też się stało.
Stworzone w 966 roku opactwo benedyktynów z upływem lat działało coraz prężniej, a u stóp cudownej góry ukształtowała się wioska. W XIII wieku hojna darowizna władcy Francji – Filipa Augusta umożliwiła znaczną rozbudowę i poszerzenie budowli o klasztor w stylu gotyckim, zwany La Mervielle. Mont Saint-Michel wielokrotnie próbowali zająć Anglicy (na przykład podczas Wojny Stuletniej), jednak uniemożliwiły to niezwykle wytrzymałe mury obronne.
WARTO WIEDZIEĆ: W tym przypadku mamy do czynienia z wyspą pływową o łącznym obwodzie wynoszącym niespełna kilometr, więc dostanie się do opactwa samochodem nie jest możliwe. Auto można zostawić na parkingu oddalonym o około 2 kilometry od Mont Saint-Michel, a później wybrać się tam autobusem lub pieszo.
