Choć Watykan to tylko mała część tego, co warto zwiedzić w mieście Rzym, jest to jeden z najczęściej odwiedzanych punktów włoskiej stolicy. Składając wizytę w Watykanie nie możecie oczywiście poprzestać na głównym Placu świętego Piotra, bo prawdziwe skarby skrywają światowej sławy Watykańskie Muzea.
Muzea Watykańskie to bez wątpienia jedne z najbogatszych, najważniejszych oraz najczęściej odwiedzanych muzeów na całym świecie. Na kompleks Watykańskich Muzeów składa się ponad 50 galerii, wystaw oraz muzeów. To zdecydowanie materiał na całodniową wycieczkę. Zobaczycie tam Przemienienie pańskie Rafaela, najwybitniejsze freski Michała Anioła w Kaplicy Sykstyńskiej oraz dzieła autorstwa samego da Vinci. Zachwycą was też Apollo Belwederski w Muzeum Pio Clementino, cuda Bazyliki św. Piotra i bogata roślinność Ogrodów Watykańskich. Koniecznie odkryjcie sami te, i wiele innych sekretów Muzeów Watykańskich.
Krótka historia Muzeów Watykańskich
Historia Muzeum Watykańskiego rodzi się wraz z rozpoczęciem gromadzenia kolekcji sztuki przez papieży Sykstusa IV i Juliusza II. Zbiory te były regularnie powiększane w trakcie kolejnych papieskich pontyfikatów. W międzyczasie zlecano zdobienie kolejnych pomieszczeń malowidłami czy freskami, dzięki czemu nie tylko tworzono godną przestrzeń wystawową dla następnych eksponatów, ale także powstawały kolejne dzieła sztuki, cieszące oczy zwiedzających do dziś. Możliwość zwiedzania wspaniałości, jakie kryją się w muzealnych salach pojawiła się w drugiej połowie XVIII wieku, bo to właśnie wtedy otworzono dla publiczności wrota Muzeum Watykańskiego.
Tajemnice Kaplicy Sykstyńskiej
Jednym z najsłynniejszych punktów muzealnego kompleksu przy Placu świętego Piotra jest wspaniałe wnętrze Kaplicy Sykstyńskiej. Zawdzięcza ona swoją nazwę papieżowi Sykstusowi IV, który to w XV wieku zlecił przebudowę wcześniejszej Cappella Magna. Jednak na największą uwagę w historii powstawania świątyni zasługuje fakt, że w 1508 r. Juliusz II polecił zmodyfikowanie wystroju Kaplicy Sykstyńskiej Michałowi Aniołowi. Prace te zakończone zostały w 1512 r. i w tym samym roku, 1 listopada, odbyła się pierwsza, uroczysta msza święta.
To właśnie w trakcie wspomnianych prac dekoracyjnych powstały światowej sławy freski, pokrywające sklepienie Kaplicy Sykstyńskiej. W ich skład wchodzi jedno ze zdecydowanie najbardziej znanych na całym świecie dzieł sztuki, Stworzenie Adama Michała Anioła. Freski przedstawiają opowieści z Księgi Rodzaju, od stworzenia aż do upadku człowieka. W 1533 r. Michał Anioł ponownie zaingerował w wygląd Kaplicy Sykstyńskiej, malując na ścianie ołtarzowej kolejne światowe dzieło sztuki, Sąd Ostateczny.
Inne kaplice wśród Muzeów Watykańskich
Choć wnętrze Kaplicy Sykstyńskiej to pierwsze, co chcą zobaczyć zwiedzający, to zdecydowanie nie jedyna kaplica, która ich zachwyci. Kaplica Piotra Męczennika ozdobiona jest stiukami i freskami, inspirowanymi opowieściami tego świętego. Kaplica Nicolina zawdzięcza natomiast swoją nazwę papieżowi Mikołajowi V, który to był pomysłodawcą jej budowy. Dekoracja tej ostatniej kaplicy jest jednym z głównych dzieł włoskiej sztuki XV wieku. Składające się na nią freski pokrywają cały obwód pomieszczenia, natomiast sufit przedstawia historię wszystkich czterech ewangelistów. Kaplica Urbana VIII powstała w niewielkim pomieszczeniu o wymiarach 5 metrów na 4,40 metra. Freski oraz dekoracja obrazowa o tematyce biblijnej pozwoliły jednak nadać pomieszczeniu właściwy liturgiczny charakter.
Muzeum Pio Clementino
Muzeum Pio Clementino, znajdujące się w dawnym Pałacu Belwederskim, to instytucja, której celem jest ochrona antycznych dzieł sztuki oraz propagowanie ich studiowania i poznawania. Umieszczone tam antyczne rzeźby pochodzą w większości z prac wykopaliskowych na terenie włoskiej stolicy. Część z nich pozyskane zostało jednak także drogą kupna od kolekcjonerów czy antykwariuszy. Wśród eksponatów główne skrzypce grają statuy i popiersia, choć zobaczyć tam można także niemało sarkofagów. Jedna z sal Muzeum Pio Clementino jest wyjątkowa, bo skrywa tylko i wyłącznie rzeźby przedstawiające zwierzęta.
Muzeum Pio Cristiano
Muzeum Pio Cristiano założone w 1854 r. przez Piusa IX przechowuje świadectwa starożytnej społeczności chrześcijańskiej. Część z dzieł pochodzi z istniejących wcześniej zbiorów Muzeum Sakralnego, a inne wywodzą się z kościołów i innych miejsc w Rzymie, gdzie często służyły jako ozdoby. Spora część wystawionych tam okazów to zabytki sztuki sepulkralnej, sarkofagi czy płyty nagrobne. Waszym oczom nie umkną tam także eksponaty reprezentujące sztukę rzeźbiarską oraz wyjątkowe kompozycje mozaikowe.
Muzeum Chiaramonti
Muzeum Chiaramonti wzięło swoją nazwę od imienia papieża Piusa VII Chiaramontiego, a jego ekspozycje skupiają się wokół przedstawienia „trzech siostrzanych sztuk”: rzeźby, poprzez znajdujące się tam dzieła antyczne; architektury, widocznej przy konstrukcji regałów wystawowych, stworzonych zgodnie z antycznymi ramami architektonicznymi; i malarstwa, w dających się tam zaobserwować freskach. Składające się z prawie tysiąca sztuk rzeźb antycznych, Muzeum Chiaramonti przyciąga zwiedzających niezwykłymi przykładami posągów funeralnych oraz kolekcją portretów rzymskich.
Pinakoteka – watykańska galeria sztuki
Zainaugurowana w 1932 r. pinakoteka to wyjątkowo ważna część Watykańskich Muzeów. Powstała ona w części XIX-wiecznego Ogrodu Kwadratowego, w miejscu zapewniającym idealne warunki do przechowywania światowej klasy dzieł sztuki malarskiej. Kolekcja zawiera arcydzieła niektórych z największych artystów w historii malarstwa włoskiego. Wśród eksponatów wyróżniają się Przemienienie pańskie Rafaela czy San Jeronimo, stworzony przez samego Leonarda da Vinci. Z tarasu tuż przed Pinakoteką Watykańską rozpościera się także piękny widok, panorama z kopułą Bazyliki św. Piotra w roli głównej.
Gregoriańskie Muzeum Egipskie
Założone przez Grzegorza XVI w 1839 roku Muzeum Egipskie składa się z dziewięciu sal, skrywających eksponaty w stylu egipskim, ale także starożytne artefakty Mezopotamii i Syrii. Kolekcja jest szczególnie interesująca, gdyż to świadectwo związków Rzymu z kulturą faraońską. Duża część eksponatów sprowadzona została do Rzymu z polecenia cesarzy, którzy sztuką inspirowaną egipską kulturą pragnęli ozdabiać swoje rezydencje. Zobaczycie tam mumie, drewniane sarkofagi, posągi oraz przedmioty nawiązujące do rytuałów pogrzebowych.
Gregoriańskie Muzeum Etruskie
Na drugim piętrze Muzeów Watykańskich odnajdziecie też Gregoriańskie Muzeum Etruskie. Kolejne założone przez papieża Grzegorza XVI centrum wystawowe było jednym z pierwszych muzeów poświęconych specjalnie etruskim, starożytnym okazom. Gromadzi ono głównie obiekty znalezione podczas wykopalisk prowadzonych w poprzednich latach na terenie najważniejszych miast starożytnej Etrurii, w tamtym czasie wchodzących w skład terytorium Państwa Kościelnego. Poprzez wystawione dzieła, które dokumentują rozkwit rzemiosła i cywilizacji artystycznej, można prześledzić tysiącletnią historię Etrusków, od epoki żelaza aż do stopniowego i ostatecznego włączenia się w struktury Cesarstwa Rzymskiego w I w. p.n.e.
Galeria Map Geograficznych i zapierające dech w piersi gobeliny
Na tym samym piętrze, przemierzając niemal bezkresne korytarze Muzeów Watykańskich napotkacie długi, olśniewający korytarz, skrywający niezwykłą galerię map. Galeria Map Geograficznych przedstawia niesamowicie precyzyjne mapy różnych regionów Włoch. Ich autorem jest Ignazio Danti, włoski dominikanin. Intensywny kontrast między lazurowymi ścianami, a mieniącym się na złoto sklepieniem aż woła o to, by wyciągnąć aparaty. Przedłużeniem galerii map jest kolejny korytarz, którym przechodząc możecie podziwiać Galerię Gobelinów. Widniejące na ścianach korytarza dzieła sztuki wykonane z najwyższej jakości tkanin przedstawiają sceny biblijne, zarówno ze Starego jak i Nowego Testamentu.
Sala dell’Immacolata
Sala dell’Immacolata, to pomieszczenie wybrane specjalnie jako miejsce stworzenia cyklu fresków, mających uczcić ogłoszenie dogmatu o Niepokalanym Poczęciu. Właśnie stąd nazwa tego pokoju, którą tłumaczyć możemy jako Salę Niepokalanej. Prace nad freskami powierzono włoskiemu malarzowi, Francesco Podesti, który rozpoczął dzieło w 1855 roku i upust swojej twórczości dawał przez aż 11 lat. Płótnem dla niego stały się zarówno ściany tej sali jak i jej sklepienie a nawet drzwi czy ramy okien.
Sala dei Chiaroscuri
Sala dei Chiaroscuri jest natomiast wyjątkowo ciekawa ze względu na pełnioną przez nią funkcję. To w tym pomieszczeniu rezydowały dawniej osoby odpowiedzialne za pilnowanie papieskiej sypialni oraz za noszenie na swoich barkach papieskiego krzesła. W tym samym pokoju odbywały się także spotkania papieża z kardynałami. Zdobienia tego pomieszczenia oczywiście spełnią oczekiwania największych miłośników sztuki. Na pewno od razu zwrócicie uwagę na kasetonowy sufit z XVI wieku oraz malowidła i płaskorzeźby, urozmaicające wszystkie ściany pokoju.
Pokoje Rafaela
Cztery pomieszczenia, znane jako Pokoje Rafaela, zostały wybrane w 1503 roku przez papieża Juliusza II na swoją osobistą rezydencję. Zamieszkiwali je także jego następcy. Nazwa pomieszczeń nawiązuje oczywiście do Rafaela Santi, który w 1508 podjął się dekoracji nie tylko słynnej Kaplicy Sykstyńskiej, ale także właśnie tych komnat. Dziś Pokoje Rafaela słyną z naściennych malowideł, które swoim niezwykłym realizmem postaci oraz wielowymiarowym charakterem sprawią, że poczujecie, jakby przeniosły was w czasie.
Muzea Watykańskie i sekrety ich podziemi: Muzeum Numizmatyki i Filatelistyki
Choć wystawy prezentowane w podziemiach Muzeów Watykańskich nie są tak obszerne jak te, które znajdziecie na dwóch głównych piętrach, warto tam zajrzeć by odkryć nieco inne oblicze tego obiektu. Odnajdziecie tam ekspozycje Muzeum Numizmatyki i Filatelistyki, przedstawiające długą historię monet oraz znaczków Watykanu. Można się tam także przyjrzeć specjalnym pocztówkom z wizerunkiem papieskim, kopertom ze stemplami a także rzadkim monetom okolicznościowym.
Etnologia wystawiana w Muzeach Watykańskich
Szczególne miejsce w podziemnych Muzeach Watykańskich zajmuje Muzeum etnologiczne Anima Mundi. Etnologiczne Muzeum Misyjne pierwotnie było tymczasową wystawą zorganizowaną przez papieża Piusa XI, jednak spotkała się ona z tak dużą aprobatą, że postanowiono przekształcić ją w stałą część Muzeów Watykańskich.
Anima Mundi zawiera bardzo zróżnicowany zbiór około 80 000 obiektów i dzieł sztuki. Wśród nich znajdują się okazy prehistorycznych szczątków z całego świata, świadectwa wielkich azjatyckich tradycji duchowych, cywilizacji prekolumbijskich i islamu, a także wytwory ludów afrykańskich oraz mieszkańców Oceanii i Australii i rdzennych mieszkańców Ameryki.
Pojazdy w Muzeach Watykańskich
W Muzeach Watykańskich doskonale odnajdą się także miłośnicy motoryzacji. Podziemia skrywają Pawilon Powozów, który szczegółowo opowiada historię papieskiej mobilności. Zwiedzający mają okazję zobaczyć tam najstarsze powozy wraz z ówczesnymi siodłami czy uprzężami dla koni. Zobaczycie tam także pierwszy papieski samochód oraz najbardziej współczesne pojazdy, od Fiata Campagnola związanego z zamachem na Jana Pawła II na Placu Świętego Piotra w 1981 roku, aż do Renault 4, które papież Franciszek otrzymał w prezencie w 2013 roku.
Cuda Bazyliki św. Piotra
Wizyta w Muzeach Watykańskich bardzo często łączona jest z wejściem do Bazyliki świętego Piotra, jednej z najsłynniejszych świątyni katolickich na świecie. Oprócz zachwycającej architektury oraz dekoracji Bazyliki św. Piotra autorstwa Michała Anioła czy Rafaela, odnajdziecie tam miejsce pochówku św. Piotra oraz św. Jana Pawła II. Będąc w Bazylice św. Piotra koniecznie skorzystajcie także z wejścia na taras widokowy, z którego rozpościera się zapierający dech w piersi widok na plac św. Piotra oraz panoramę całej siedziby Stolicy Apostolskiej. Jeśli interesuje was więcej szczegółów dotyczących tej świątyni zajrzyjcie do naszego artykułu Bazylika św. Piotra w Rzymie – najsłynniejsza świątynia katolicka.
Dziedziniec Szyszki, Ogrody Watykańskie i pozostałe zakamarki Muzeów Watykańskich
Wszystkie opisane wyżej wspaniałości, to oczywiście nie wszystko, co skrywają zakamarki Muzeów Watykańskich. Wyjątkowym punktem w trakcie przemierzania korytarzy i muzealnych sal są lapidaria, pozwalające zwiedzającym odkryć wyjątkowe okazy kamieni naturalnych oraz kamiennych fragmentów przedstawiających starożytne oraz bardziej współczesne inskrypcje. Znajdziecie tam też dawne prywatne rezydencje papieskie, na przykład Apartamenty Borgia, które zamieszkiwał papież Aleksander VI.
Zwiedzanie pozwoli wam przejść przez imponujący Dziedziniec Szyszki, który swą nazwę zawdzięcza wykonanej z brązu, olbrzymiej rzeźbie szyszki z drzewa piniowego. Wisienką na torcie podczas zwiedzania Muzeów Watykańskich i Kaplicy Sykstyńskiej zdecydowanie powinna być wizyta w Ogrodach Watykańskich. Siatka alejek Ogrodów Watykańskich, pełnych niezliczonych gatunków ziół, krzewów i kwiatów to prawdziwa gratka dla kochających przyrodę turystów.
Co zapewni wam wizyta na oficjalnej stronie Muzeów Watykańskich ?
Jeśli nie jesteście pewni czy Muzea Watykańskie to coś, na co chcecie poświęcić waszą jednodniową wycieczkę po mieście Rzym, zajrzyjcie śmiało na oficjalną stronę muzeów, gdzie znajdziecie przydatne informacje dotyczące eksponatów oraz ich historii. Macie tam także możliwość odbycia wirtualnej wizyty bądź przyjrzenia się materiałom wideo, które przybliżą wam charakter muzeów. Oczywiście przeczytacie tam o szczegółowych zasadach zwiedzania Muzeów Watykańskich oraz sprawdzicie dokładne godziny otwarcia.
Zwiedzanie Muzeów Watykańskich
Będąc w imponujących rozmiarów centrum sztuki i odwiedzając wszystkie sale z przewodnikiem, Muzea Watykańskie zachwycą Was jeszcze bardziej, bo doświadczeni informatorzy podzielą się Wami ogromem wiedzy oraz największymi sekretami muzeów. Eksponaty Muzeów Watykańskich możecie oczywiście odkryć także na własną rękę bądź z nieocenioną pomocą audioprzewodników.
Jako, że całość Watykańskich Muzeów to ogromny kompleks, warto dobrze zorganizować, a nawet spersonalizować Waszą wizytę. Pomoże Wam w tym oczywiście mapa Muzeów Watykańskich, ilustrująca w bardzo prosty sposób wszelkie muzealne zakamarki, sale i przejścia. Znajdziecie ją na oficjalnej stronie Muzeów Watykańskich, a także w okienku kasy biletowej.
Co warto wiedzieć wybierając się do Muzeów Watykańskich?
Na terenie Muzeów Watykańskich znajdują się specjalne trasy przeznaczone dla osób poruszających się na wózku inwalidzkim. Wejść tam można także z dziecięcym wózkiem. Należy jednak także pamiętać o kilku zakazach, obowiązujących podczas zwiedzania. Choć we wnętrzu muzeów można używać aparatów fotograficznych, ich wyciąganie zabronione jest w Kaplicy Sykstyńskiej. Zapomnijcie też o użyciu flesza i kamer wideo. Obowiązuje oczywiście zakaz wnoszenia napojów alkoholowych oraz materiałów niebezpiecznych. Zakaz tyczy się także jakiegokolwiek wnoszenia szklanych butelek.
Do Muzeów Watykańskich dostaniecie się z Rzymu za pomocą komunikacji miejskiej. Możecie tam wejść od poniedziałku do soboty, a godziny otwarcia różnią się w zależności od miesiąca. Musicie jednak zawsze pamiętać, że ostatnie wejście odbywa się dwie godziny przed zamknięciem. Muzea otwarte są też w każdą ostatnią niedzielę miesiąca. Wtedy też możliwe jest bezpłatne zwiedzanie Muzeów Watykańskich. Kupując bilet wstępu większość z Was zapewne zaopatrzy się w bilet normalny. Wśród dostępnych biletów znajdują się także bilety ulgowe, dostępne za okazaniem kościelnego dokumentu identyfikacyjnego bądź okazaniem ważnej legitymacji studenckiej.
Informacje praktyczne
- Bilety wstępu do Muzeów Watykańskich najlepiej kupić z wyprzedzeniem. Unikniesz wówczas stania w długiej kolejce oraz ominie Cię ryzyko, że wszystkie bilety zostały wyprzedane.
- Godziny otwarcia: od poniedziałku do czwartku w godz. 08:30-18:30. W piątki i soboty w godz. 08:30-22:30. W niedziele Muzea Watykańskie są zamknięte.
- Kup bilety na GetYourGuide
