Chcecie zwiedzić najbardziej istotne miejsca kultu religijnego w Hiszpanii? To wzgórze w Katalonii koniecznie musi znaleźć się na Waszej liście.
Klasztor Montserrat jest jednym z najbardziej znanych przybytków kultu religijnego na całym Półwyspie Iberyjskim. Wielu twierdzi, że znajdujący się około 60 km na północny zachód od Barcelony kompleks jest wręcz symbolem tożsamości narodowej Katalończyków. Klasztor odwiedzany jest przez tłumy turystów praktycznie o każdej porze roku, zarówno ze względu na położenie bliskie stolicy Katalonii, jak i piękne widoki roztaczające się ze wzgórza, ale przede wszystkim jednak po to, by spojrzeć na wizerunek Matki Boskiej z Montserrat.
Masyw górski Montserrat
Nazwa Montserrat oznacza z języka katalońskiego postrzępioną górę, a żeby zrozumieć, skąd wzięła się ta nazwa wystarczy jedno zerknięcie z daleka na kształt góry. Wszystko wiąże się z gwałtowną rzeźbą terenu, z wieloma klifami i „ząbkowanymi” szczytami.
Najwyższy szczyt masywu Montserrat to Sant Jeroni, który wznosi się na wysokość 1236 m n.p.m. Góra Montserrat, a właściwie jej wyjątkowo ciekawy kształt, jest uciechą zarówno dla oka obserwujących ten masyw z oddali, jak i tych, którzy poznać ją chcą nieco bliżej.
Tych, których ciągnie do natury zachwycą widoki, flora i schroniska skalne, a miłośnicy architektury i sztuki prawdopodobnie wybiorą wjazd kolejką na teren sanktuarium, położonego na wysokości 725 metrów nad poziomem morza.
Historia Klasztoru Montserrat
Położony w pobliżu Barcelony klasztor ma za sobą naprawdę długą historię. Nowy klasztor założony został w 1025 roku przez jednego z opatów zakonu Ripoll, w miejscu odnalezienia wizerunku Dziewicy, w pustelni Santa Maria de Montserrat. Mały ośrodek wkrótce zaczął przyjmować pielgrzymów i odwiedzających, którzy pomogli rozpowszechnić legendę o Czarnej Madonnie.
Nieustannie rozwijający się kompleks stał się wysokiej klasy centrum kultury, a z działającej przy nim szkoły muzycznej wywodzili się odnoszący sukcesy kompozytorzy. W XVII wieku wojna napoleońska przyniosła zniszczenie i sprawiła, że opactwo opustoszało, jednak nie na długo, bo w 1844 roku przywrócono życie klasztorne, a w 1881 roku, w święto koronacji obrazu Matki Boskiej, papież Leon XIII ogłosił ją patronką Katalonii.
Hiszpańska wojna domowa sprawiła, że klasztor zamknięto po raz kolejny, tym razem jednak Rząd Katalonii uchronił Montserrat przed zniszczeniem. Obecnie Montserrat jest nieustannie modernizowany, aby nadal służyć pielgrzymom tysiąc lat po jego założeniu.
Klasztor i Bazylika Montserrat
Już z zewnątrz opactwo robi ogromne wrażenie. Nie tylko jest to okazałych rozmiarów kompleks. Jego nowoczesna fasada, wzniesiona po zakończeniu wojny domowej, zachwyca także pokaźnym zbiorem pięknych płaskorzeźb. Kontynuując spacer wzdłuż murów, szybko można dotrzeć do samej Bazyliki, nie są to jednak jeszcze drzwi do wnętrza świątyni. Wejście prowadzi przez ozdobione rycinami i malowidłami atrium i plac z portykiem, na końcu którego wyłaniają się ogromne drzwi prowadzące do kościoła.
Jednonawowa przestrzeń wsparta jest na ozdobionych rzeźbami kolumnach, w jej centrum znajduje się ołtarz z malowidłami, przedstawiającymi sceny biblijne, a nad wszystkim góruje duża, ośmiokątna kopuła. Tuż nad głównym ołtarzem przejść można do pomieszczenia, w którym znajduje się Tron Dziewicy, wykonany z czystego srebra, oraz sama figura Matki Boskiej, przed którą często ciągnie się długa kolejka wiernych, chcących choć przez chwilę zerknąć na dzieło sztuki.
Choć historia Bazyliki jest długa, większość dzisiejszych zabudowań pochodzi z przebudowy, która miała miejsce na przełomie XIX i XX wieku. Najbardziej współczesnym elementem świątyni są organy z 2010 roku wyposażone w ponad 4000 piszczałek.
Virgen de Montserrat
Najcenniejszym elementem całego klasztoru i jego sercem jest zdecydowanie wykonana z drewna topoli figura Czarnej Madonny. Virgen de Montserrat jest patronką Katalonii, a przez Katalończyków nazywana jest „La Moreneta” czyli Czarnulka, ze względu na ciemny kolor jej skóry. Kolor romańskiej rzeźby nie jest jednak oryginalny, jest wynikiem przemiany lakieru na twarzy i dłoniach w wyniku upływu czasu.
Rzeźba przedstawia Dziewicę z Montserrat w majestacie i Dzieciątko Jezus siedzące na jej kolanach. W prawym ręku trzyma ona kulę, symbolizującą doskonałe stworzenie kosmosu. Lewa ręka Maryi położona jest na ramieniu Jezusa, wskazując w ten sposób, że wszechmocny król jest jej synem. Dzieciątko Jezus w lewej trzyma szyszkę, symbol płodności i życia wiecznego.
Legenda Dziewicy z Montserrat
Czarna Madonna zajmuje w sercach Katalończyków dość szczególne miejsce głównie ze względu na związaną z figurą, niezwykłą legendę. Pierwszy tekst odnoszący się do tej historii pochodzi już z 1239 roku, co świadczy o tym, od jak dawna Montserrat pełni rolę świętego miejsce kultu. Legenda głosi, że pewnego wieczoru w roku 880, grupa młodych pasterzy pasących owce na pobliskiej równinie zobaczyła wielkie światło zstępujące z nieba, któremu towarzyszyła piękna melodia.
Dzieci wróciły w to samo miejsce tydzień później, tym razem wraz z rodzicami, którym ukazało się dokładnie takie same zjawisko. Następnym, który poszedł w ślady dzieci był biskup z pobliskiej Manresy, który zdecydował pójść za strumieniem światła i odnalazł jaskinię, a w niej obraz Świętej Maryi. Kapłan chciał przenieść wizerunek świętej w procesji do Manresy, lecz obraz stał się tak ciężki, że nikomu nie udało się go podnieść. Biskup zinterpretował to jako życzenie Dziewicy, aby pozostać w tym miejscu i nakazał zbudować kaplicę dla Maryi, która miała być czczona na górze Montserrat.
Chór chłopięcy Escolanía de Montserrat
Działający przy klasztorze Montserrat chór Escolanía jest jednym z najstarszych chórów dziecięcych w Europie. Istniejący od czasów średniowiecza chór składa się z chłopców, którzy na terenie klasztoru otrzymują profesjonalne szkolenia muzyczne. Prestiż tej instytucji łączącej charakter religijny i muzyczny uznawany jest na skalę międzynarodową, skąd nikogo nie powinno dziwić, że grupa koncertuje praktycznie na całym świecie. Nie trzeba jednak szukać chóru na światowych festiwalach by go usłyszeć. Wierni i turyści, którzy licznie zbierają się przed ołtarzem głównym mogą zobaczyć występ Escolanii w Bazylice, w ciągu tygodnia oraz w niedziele.
Muzeum Montserrat
Arcydzieła, które zobaczyć można w gablotach umieszczonych na korytarzach tego miejsca, zaskoczą każdego. Odnaleźć tam można jednocześnie dzieła Caravaggio, El Greco, Dalí, Picasso, Renoir czy Moneta. Stworzenie tego ważnego muzeum, znajdującego się na terenie klasztoru Montserrat, zawdzięcza się mnichowi, zamieszkującemu benedyktyński klasztor, Bonaventurze Ubachowi, który po powrocie ze swojej pierwszej podróży do Ziemi Świętej, w 1911 roku, zaadaptował jeden z klasztornych pokoi na wystawę dzieł sztuki starożytnej, czym dał początek dzisiejszemu muzeum.
Na przestrzeni czasu kolekcja rozrastała się, co wymagało przeniesienia jej do znacznie większej przestrzeni. Dziś zbiór liczy ponad 1300 dzieł, a wśród eksponatów oprócz obrazów światowej sławy malarzy zobaczyć można artefakty z Mezopotamii i faraońskiego Egiptu, bizantyjsko-słowiańskie ikony prawosławne oraz kolekcję różnych przedstawień Dziewicy z Montserrat, patronki Katalonii, wykonanych przez międzynarodowych artystów. Galeria sztuki posiada również bogaty program wystaw czasowych.
Audiowizualne Montserrat
Muzeum Montserrat to jednak nie jedyne tutejsze muzeum. Całkiem nowa, audiowizualna przestrzeń jest odpowiedzią na wizytę tysięcy pielgrzymów i odwiedzających, którzy chcą wiedzieć, czym tak właściwie jest Montserrat i co sobą reprezentuje. Wystawa koncentruje się wokół trzech głównych tematów: góry, klasztoru i Bazyliki Montserrat.
Ekspozycje mówią o tak istotnych tematach jak historia tego miejsca, rola Świętego Wizerunku oraz waga kompleksu w życiu duchowym, społecznym i kulturalnym kraju. Audiowizualne muzeum opowiada także w interaktywny sposób o działalności wydawnictwa Montserrat, Muzeum, chóru oraz Montserrat Television.
Święta Jaskinia
Uzupełnieniem wizyty w Bazylice, szczególnie tej duchowej, jest z pewnością spacer do wyjątkowej jaskini, tej samej, w której setki lat temu oczom biskupa z Manresy ukazała się La Moreneta. Ścieżka biegnąca od głównego placu do Świętej Jaskini ozdobiona jest piętnastoma rzeźbami, odpowiadającymi tajemnicom różańcowym. Dla wiernych ma to być szansa do odmówienia modlitwy różańcowej w ramach przygotowania do wejścia do świętego miejsca.
W jaskini wybudowano kapliczkę, która jest wyjątkowo spójna z otaczającą ją jaskinią, bo to górskie zbocza tworzą ściany tej niewielkiej świątyni. W jej wnętrzu zobaczyć można ołtarz, a po jego prawej stronie reprodukcja prawdziwego dzieła, przedstawiającego Matkę Boską czczoną w Bazylice Montserrat. Jeśli nie jesteście w stanie przejść trasy prowadzącej do jaskini, wsiąść możecie w wagoniki Funicular de la Santa Cova, a tą kolejką linowo- terenową dotrzecie tuż pod miejsce odnalezienia figury.
Parc Natural de Montserrat
U podnóża góry Montserrat spotkać można nie tylko rzesze pielgrzymów, chcących na własne oczy zobaczyć cudowny obraz Czarnej Madonny. To także miejsce często odwiedzane przez miłośników przyrody i pieszych wędrówek. Góra Montserrat i cały otaczający ją obszar tworzą Park Przyrodniczy Montserrat, który stwarza doskonałe warunki do spacerów, obcowania z naturą i odpoczynku na świeżym powietrzu oraz oferuje niesamowite widoki na górski krajobraz.
Choć fauna gór jest stosunkowo uboga, teren masywu Montserrat porasta około 1250 różnych gatunków roślin, które obserwować można między innymi pokonując jedną z wyznaczonych w parku tras. Odkrywając park warto także zajrzeć na punkt widokowy, znajdujący się w okolicy klasztoru, z którego możecie podziwiać widoki roztaczającej się w oddali doliny.
Jak dostać się do klasztoru Montserrat?
W pobliże samego klasztoru bez problemu można podjechać prywatnym samochodem lub skorzystać z transportu publicznego, który szybko dowozi turystów na górę. Są też tacy, którzy przed bramy świątyni docierają pieszo w myśl średniowiecznej tradycji.
Najbardziej malowniczą opcją i najczęściej wybieraną jest jednak prawdopodobnie kolejka linowa. W takim wypadku najlepiej z Barcelony dotrzeć do stacji Monistrol de Montserrat, skąd pod klasztor dotrzeć można zabytkową koleją zębatą, lub do stacji Montserrat Aeri, z której wyrusza kolejka linowa Sant Joan. Wyciąg wiodący na wzgórze Montserrat jest jedną z najbardziej stromych szlaków kolejki linowej w całej Hiszpanii, a podczas jazdy takim wagonikiem podziwiać można wspaniałe widoki. Przy dobrej pogodzie być może uda się Wam nawet zobaczyć w oddali panoramę Barcelony i zarys Pirenejów. Jeśli jednak szukacie jak najbardziej beztroskiej opcji, warto nie martwić się ani o transport ani o bilety i zarezerwować zorganizowaną wycieczkę, np. z Barcelony.
Informacje praktyczne
- Bilety wstępu do Montserrat najlepiej kupić z wyprzedzeniem. Unikniesz wówczas stania w długiej kolejce oraz ominie Cię ryzyko, że wszystkie bilety zostały wyprzedane.
- Godziny otwarcia Bazyliki: od 7:30 do 20:00
- Godziny otwarcia Muzeum: od poniedziałku do piątku w godz. 10:00-17:45. Weekendy i święta w godz. 10:00-18:45
- Kup bilety na GetYourGuide
Montserrat na mapie
Odkryj Katalonię
Każdy region Hiszpanii dzieli się na prowincje. Ich nazwy często pokrywają się z nazwami głównych miast wchodzących w ich skład. Katalonia dzieli się na cztery prowincje, a każda z nich ma do zaoferowania inne atrakcje turystyczne i ciekawe miejsca:
Wybrzeża Katalonii: Costa Brava, Costa Dorada, Costa del Maresme, Calella.
Zobacz także: Castells (katalońskie wieże z ludzi), Darmowe atrakcje w Barcelonie, Nawiedzone miejsca w Barcelonie, Pogoda w Barcelonie, Trójkąt Dalego, Girona Temps de Flors, La Tomatina, Tradycja Correfoc, Święto Sant Jordi, Czy warto zwiedzać Barcelonę z przewodnikiem?, Barcelona z dzieckiem, Kulinarne atrakcje w Barcelonie, Ekstremalne atrakcje w Barcelonie.
