„Najstarsze więzienie w Rzymie. XV wieków historii” – to napis przed Kościołem św. Józefa Cieśli, który stanowi wejście do Więzienia Mamertyńskiego. To miejsce kaźni i śmierci wielu historycznych postaci między innymi Wercyngetoryksa, Jugurta, świętych Piotra i Pawła czy Szymona bar Giora.
Więzienie Mamertyńskie (wł. Carcer Mamertinus) to najstarsze więzienie starożytnego Rzymu, chociaż jego dokładana data powstania nie jest znana. Wiadomo jednak, iż zostało ufundowane za panowania Ankusa Markusa, które przypada na VII wiek p.n.e. Połączone z XVII-wiecznym kościołem św. Józefa Cieśli (wł. San Giuseppe dei Falegnami), więzienie znajduje się w bezpośredniej okolicy Forum Romanum, Kapitolu oraz Koloseum. Więzienie Mamertyńskie jest nieodłącznie związane z Kościołem Katolickim oraz z początkami miasta Rzym.
Więzienie Mamertyńskie – najstarsze więzienie starożytnego Rzymu
Pierwsze wzmianki o Więzieniu Mamertyńskim znajdziemy u Tytusa Liwiusza, który wspomina, że obiekt zbudowano z bloków tufowych wkomponowanych w mury okalające Kapitol. Stworzono je w celu przetrzymywania w nim wrogów państwa oraz heretyków.
Więzienie Mamertyńskie posiada wejście, które może zaskakiwać, ale świetnie odpowiadało ówczesnym standardom – nie ma drzwi, gdyż skazańców opuszczano do lochów na linie. Przytaczając słowa Adama Broża, polskiego historyka – Jedynym wyjściem z tego strasznego miejsca był przepływający kanał miejski, którym spływały zwłoki więźniów. Dziś na sam dół prowadzą schody, więc nie musicie się przejmować, że zwiedzanie okaże się ekstremalnie wyczerpujące.
Na więzienie przypadały tylko dwie kwadratowe komory, każda z nich posiadała niewielki okrągły otwór, mający doprowadzać światło i powietrze do skazanych. Górna komora nazywana – Mamertinus połączona jest z dolną – Tullianum. Ta druga o średnicy 7 metrów i wysokości prawie 4 metrów, uważana jest za starożytne sanktuarium pogańskie. Miejsce to posiadało, niesamowite i niewytłumaczalne dla ówczesnych Rzymian, właściwości – znajdowało się tam źródło wód podziemnych, które co jakiś czas zalewały komorę. Było to powodem zamieniania jej w późniejszym czasie w naturalny zbiornik.
WARTO WIEDZIEĆ: Czy spotkaliście się kiedyś ze słowem „mamer”? To potoczna nazwa więzienia, którego etymologia jednoznacznie wskazuje na powiązanie z Więzieniem Mamertyńskim, a ściślej mówiąc z jego pierwotną łacińską nazwą. Skąd takie słowo zagościło w polskich słownikach? Więzienie Mamertyńskie to jedno z miejsc akcji „Quo Vadis” Henryka Sienkiewicza, co mogło być furtką do upowszechnienia się tego słowa w języku polskim.
Więzienie Mamertyńskie – miejsce kaźni i śmierci wielu historycznych postaci
Źródła historyczne potwierdzają, iż Więzienie Mamertyńskie to miejsce kaźni i śmierci wielu historycznych postaci między innymi Wercyngetoryksa – galicyjskiego przywódcy z czasów Juliusza Cezara, Jugurta – króla Numidii w latach 118–104 p.n.e. oraz Szymona bar Giora, przywódcy powstania żydowskiego w Jerozolimie w 70 roku n.e.
Według tradycji Kościoła Katolickiego Więzienie Mamertyńskie to miejsce męczeńskiej śmierci świętych apostołów Piotra i Pawła, którzy trafili tu za panowania Nerona. Święty Piotr był pierwszym z dwunastu apostołów ustanowionych przez Chrystusa oraz pierwszym papieżem w historii Kościoła Katolickiego. Historia św. Pawła wiąże się z gorliwym głoszeniem Ewangelii oraz budowaniem nowych kościołów. Legenda głosi, iż apostołowie również w więzieniu mieli głosić Dobrą Nowinę. Na jednej z tablic muzeum zobaczymy inskrypcję, która potwierdza, iż Piotr i Paweł nawrócili na chrześcijaństwo pilnujących ich strażników – Martyniana i Processusa oraz 47 innych więźniów. Do ich ochrzczenia użyli wody ze źródła znajdującego się w dolnym lochu.
WARTO WIEDZIEĆ: Archeolodzy w 2010 roku ukończyli badania Mamertinum, gdzie odnaleźli freski pochodzące z okresu XII-XIV wieku, które ukazują świętego Piotra błogosławionego przez Jezusa Chrystusa oraz najstarsze znane przedstawienie Wzgórza Kapitolińskiego. Z uwagi na odkrycia domniemuje się, iż po tym, kiedy przestano prześladować chrześcijan, w miejscu więzienia powstało sanktuarium św. Piotra, które dało podwaliny pod obecny kościół św. Józefa Cieśli.
Więzienie Mamertyńskie – epicentrum starożytnego miasta Rzym
Mamertyńskie więzienie usytuowane jest w samym centrum miasta. Turyści bardzo często decydują się na jego zwiedzanie w komplecie z Koloseum i Forum Romanum. Daje to bowiem całościową wizję starożytnego miasta Rzym.
Jednak to tylko niektóre atrakcje znajdujące się w pobliżu, które koniecznie muszą się pojawić na liście „do zobaczenia” podczas wycieczki. Innymi zabytkami są m.in. Palatyn, Muzeum Kapitolińskie, Circus Maximus oraz Muzeum Narodowe w Pałacu Weneckim.
Informacje praktyczne
- Bilety wstępu do Więzienia Mamertyńskiego najlepiej kupić z wyprzedzeniem. Unikniesz wówczas stania w długiej kolejce oraz ominie Cię ryzyko, że wszystkie bilety zostały wyprzedane.
- Adres: Clivo Argentario, 1, 00186 Rzym RM, Włochy
- Godziny otwarcia: od poniedziałku do niedzieli w godz 9:00-17:00.
- Kup bilety na GetYourGuide
