Pampeluna to jedna z najmniejszych stolic hiszpańskich regionów. Jej powierzchnia jest ponad 10 razy mniejsza od Poznania. Atrakcyjności nie można jednak mierzyć w kilometrach. Czas więc poznać bliżej unikalny charakter miasta i jego zabytków.
Pampeluna (hiszp. Pamplona, bask. Iruña) to stolica prowincji Nawarra oraz całego regionu kryjącego się pod tą samą nazwą. Pierwsze wzmianki o tym mieście pochodzą już z 74 roku p.n.e. Jego pierwotna nazwa, Pompaelo, nawiązywała do rzymskiego wodza Pompejusza, bo notabene w miejscu obecnych zabudowań miejskich stał wówczas rzymski garnizon.
Dziś miasto to znane jest jako miejsce organizacji słynnego święta Sanfermines i jeden z najważniejszych punktów startowych podczas pielgrzymek Szlakiem św. Jakuba do Santiago de Compostela. Nie można też zapomnieć o jego doskonale zachowanym, średniowiecznym starym mieście. Urokliwe uliczki łączą tam tereny zielone, architektoniczne symbole kultury, muzea i kościoły. Takiej perełki na trasie po północnej Hiszpanii po prostu nie można przegapić.
Pampeluna i byki
San Fermín – Patron Nawarry
Jeśli tylko jeden element lokalnej kultury jest odpowiedzialny za międzynarodową sławę Pamplony, to jest to zdecydowanie święto Sanfermines, organizowane na cześć patrona Nawarry.
Choć program wydarzenia odbywającego się między 6 a 14 lipca obejmuje tańce, koncerty, pokazy czy targi, jego głównym punktem jest gonitwa byków po ulicach miasta (hiszp. encierro). Zwierzęta zwykle podjudzane są przez uczestniczących w wydarzeniu ludzi, zwyczajowo ubranych w czerwono-białe stroje.
Ta niecodzienna tradycja to pozostałość dawnej potrzeby przeprowadzenia bydła ze znajdujących się poza granicami miasta pastwisk aż do areny walki byków. Coroczna fiesta San Fermín przylgnęła do wizerunku tego miasta tak bardzo, że stała się jego symbolem. Gonitwy byków, mimo swojej brutalności, co roku przyciągają tłumy gapiów oraz aktywnych uczestników. Ofiarami tej wydawałoby się „beztroskiej zabawy” są niestety byki – co roku ginie ich około 50.
CIEKAWOSTKA: Ratusz w Pampelunie to miejsce, z którego zostaje wystrzelona rakieta zwiastująca początek święta San Fermin.
Plaza de Toros
Już wiecie, jak ważne dla kultury miasta jest święto San Fermín, więc nikogo pewnie nie zdziwi, że w mieście znajduje się również arena do walk z bykami. Plaza de Toros w Pampelunie powstała w 1922 r. i jest w stanie pomieścić blisko 20 000 osób.
Obecnie jest to nie tylko miejsce walk, ale także obiekt pełniący ogromną rolę w kulturalnym życiu miasta. Odbywają się tutaj koncerty i spektakle, które odmieniają charakter tego miejsca, a jednocześnie zapewniają środki pozwalające utrzymać cały kompleks bez konieczności organizowania wyłącznie korridy.
Pomnik Encierro
Kilka kroków od areny zidentyfikować można jeszcze jeden zabytek nawiązujący do gonitwy byków. Monumento al Encierro to właściwie nie rzeźba, a cały kompleks rzeźbiarski. Składa się on z aż 19 figur, wśród których znajduje się 9 byków i 10 biegaczy. Instalacja waży dziesięć ton i uwiecznia w patynowanym brązie scenę biegu byków wzdłuż odcinka ulicy Estafeta. To dzięki niej turyści mogą poczuć namiastkę klimatu Sanfermines nawet jeśli Pampelunę odwiedzają poza lipcem.
Co ciekawe, rzeźba została stworzona w dwóch fazach. Biskajski rzeźbiarz Rafael Huerta stworzył w 1994 roku figurę jednego byka przepędzanego przez dwóch biegaczy. Dekadę później ten sam artysta został poproszony przez Radę Miasta Pampeluna o stworzenie całej grupy, w wyniku czego dziś na ulicy Roncesvalles możemy oglądać kamienne przedstawienie.
Świątynie Pamplony
Katedra w Pampelunie
Dzisiejszy XV-wieczny, gotycki budynek katedry stanął w miejscu starszego, który wykonany był w stylu romańskim. Według archeologów w tym samym miejscu istniały wcześniej jeszcze dwie inne świątynie. Największe kontrowersje w aktualnej katedrze budzi jej fasada z dwoma wieżami. Zaprojektowana w 1783 r. w stylu neoklasycystycznym jest najbardziej kontrowersyjnym elementem katedry.
I rzeczywiście, jest w niej coś nietypowego, bo przypomina ona wejście do teatru lub opery, ale na pewno nie do budynku o charakterze religijnym. Jednak nawet jeśli ten szczegół architektury świątyni nie przypadnie Wam do gustu, to warto odwiedzić to miejsce z kilku innych powodów. Najważniejszym z nich są znajdujące we wnętrzu katedry grobowce Karola III i Eleonory.
Muzeum Diecezjalne (Museo Diocesano)
Istotną częścią świątyni jest także przylegające do niej Muzeum Diecezjalne. Zajmuje ono pomieszczenia, które dawniej stanowiły refektarz, kapitularz oraz kuchnię klasztoru przylegającego do kościoła. Większa część eksponatów chronionych przez tę instytucję to okazy sztuki sakralnej. Muzeum posiada najbogatszy w całym kraju zbiór polichromowanych rzeźb drewnianych z okresu od XIII do XVI wieku. Nie można też nie wspomnieć o jednym z najcenniejszych eksponatów tej instytucji. Jest nią wykonany we Francji relikwiarz Grobu Świętego, przedstawiający trzy Marie u grobu Chrystusa.
Kościół San Saturnino (Iglesia de San Saturnino)
Niektórych może zdziwić, że to nie San Fermín, a San Saturnino jest właściwie patronem Pampeluny. Oczywistym jest więc, że w mieście znaleźć można poświęconą mu świątynię. XIII-wieczny kościół świętego Saturnina jest łatwy do zlokalizowania, bo jego charakterystyczne dwie wysokie wieże widać z większości zakątków starego miasta. Oprócz funkcji symbolicznej pełniły one kiedyś także funkcję militarną, pozwalając z daleka zlokalizować zbliżającego się wroga.
Świątynię warto odwiedzić nie tylko z pobudek religijnych, ale przede wszystkim z uwagi na piękną architekturę wnętrza. Będąc w tym miejscu, zwróćcie szczególną uwagę na małą barokową kapliczkę (Capilla de la Virgen del Camino).
Inne ciekawe miejsca
Muzeum Nawarry (Museo de Navarra)
Museo de Navarra, mieszczące się w budynku dawnego szpitala, ma aż sześć pięter i jest jednym z najlepszych miejsc, aby lepiej poczuć klimat Nawarry. Znajdujące się tutaj zbiory muzeum dotyczą historii oraz sztuki regionu, od czasów prehistorii do współczesności. W kolekcji Muzeum Navarry znajdziemy między innymi obrazy, malowidła, rzeźby, płaskorzeźby, fragmenty budowli oraz wyroby złotnicze m.in. z czasów rzymskich.
Cytadela w Pampelunie (Ciudadela de Pamplona)
Cytadela znana też pod nazwą Castillo Nuevo (tłum. Nowy Zamek) to ogromna renesansowa fortyfikacja,wybudowana między XVI i XVII wiekiem. Do 1964 roku pełniła funkcję militarną, jednak nigdy nie odegrała przełomowej roli w obronie miasta. Dziś na jej terenie znajdziemy obszerne ogrody, które są znakomitym miejscem na spacer. We wnętrzach zabudowań odbywają z kolei liczne wydarzenia kulturalne.
Pałac Nawarry (Palacio del Gobierno de Navarra)
W samym sercu Pampeluny znajduje się siedziba władz i administracji Nawarry, czyli Palacio del Gobierno de Navarra. W jego wnętrzu największe wrażenie robi Sala Tronowa (Salón del Trono) pełna dekoracji i bogatej symboliki, natomiast w przypałacowym ogrodzie na pewno nie przegapicie imponującego drzewa. Gigantyczna sekwoja to w końcu największe drzewo w Pampelunie! Warto pamiętać, że choć zwiedzanie Pałacu jest bezpłatne, to odbywa się ono tylko w grupach, po wcześniejszym umówieniu i pod okiem przewodnika.
Plaza del Castillo
Plaza del Castillo ma powierzchnię 14000 m2 i przypomina kształtem lekko nieregularny kwadrat. To główny plac, wokół którego koncentruje się życie wszystkich mieszkańców. To tutaj dochodziło do bitew, turniejów, handlu, parad militarnych. Tutaj też aż do 1844 r. organizowana była korrida (corrida de toros).
Dziś otoczony pięknymi (głównie XVIII-wiecznymi) domami plac Plaza del Castillo jest nie tylko miejscem spotkań mieszkańców, ale także punktem atrakcyjnym dla turystów. W jego okolicy znajduje się mnóstwo barów i restauracji. Tym najbardziej znanym i wręcz legendarnym miejscem jest Café Iruña – ulubiona kawiarnia Ernesta Hemingwaya. Mówi się, że to właśnie w tym miejscu pisarz zaczął tworzenie niektórych swoich powieści, takich jak: „Słońce też wschodzi”, „Pożegnanie z bronią” czy „Komu bije dzwon”.
Akwedukt Noáin (Acueducto de Noáin)
W XVIII wieku Pampeluna zmagała się z licznymi zarazami i epidemią, których przyczyną był brak stałego dostępu do wody pitnej. Problem ten rozwiązał Ventura Rodríguez – najbardziej znany inżynier tamtych czasów. Skonstruował on ogromnej wielkości akwedukt znajdujący się jedynie 6 km od Pampeluny. Otwarty w 1790 r. wodociąg miał długość 1245 metrów i transportował wodę na odległość 16,5 km.
To wspaniałe dzieło architektoniczne do dziś jest jednym z najbardziej emblematycznych zabytków w okolicy Pampeluny. Niemal 100 łuków wspartych na 18-metrowych kolumnach dzięki dodatkowemu oświetleniu robi niesamowite wrażenie nie tylko w ciągu dnia, ale także nocą.
Pampeluna jako baza wypadowa
Zwiedzenie Pampeluny nie zajmuje dużo czasu, więc wielu turystów traktuje ją jako bazę wypadową do innych miast. I rzeczywiście, jej atrakcyjne położenie sprawia, że łatwo się stąd dostać do miejscowości takich jak:
- Vitoria-Gasteiz– 1h drogi samochodem
- Logroño – 1h drogi samochodem
- San Sebastián – 1h 30 min drogi samochodem
- Bilbao – niecałe 2h drogi samochodem
- Saragossa – 2h drogi samochodem
Jak pewnie się domyślacie, dużym ułatwieniem w poruszaniu się po okolicy jest samochód, który wynająć możecie za pośrednictwem platformy RentalCars. Jeśli jednak nie planujecie wypożyczania auta, do większości miejscowości dostaniecie się także pociągiem (biletów możecie poszukać na tej stronie).
W pobliżu Pampeluny traficie też na małe, malownicze miasteczka i doliny. Pozwalają one z dala od miejskiego zgiełku nacieszyć się pięknymi widokami oraz poznać prawdziwe życie lokalnych mieszkańców. Te najciekawsze doliny, które warto odwiedzić to: Valle del Roncal, Valle del Baztán, Valle de Ultzama, Valle de Iranzu, Valle de Araitz.
Odkryj region Nawarry
Każdy region Hiszpanii dzieli się na prowincje. Ich nazwy często pokrywają się z nazwami głównych miast wchodzących w ich skład. Wspólnota autonomiczna Nawarry składa się tylko z jednej prowincji. W jej skład wchodzi jednak wiele miejscowości, które mają do zaoferowania rozmaite atrakcje turystyczne. Oto niektóre z nich:
Zobacz także: Fiestas de San Fermin, Bardenas Reales, Szlak czarownic w Nawarze.
