Castells, czyli wieże z ludzi (hiszp. torres humanas) to niezwykła katalońska tradycja, która liczy ponad 200 lat!
Castellers to budowniczowie tych niezwykłych konstrukcji. Trenują oni w grupach zwanych colles. Castells osiągają wysokość około 10 metrów. Sukces całej konstrukcji w dużym stopniu zależy od starannie zbudowanej bazy (pinyi), którą może tworzyć nawet pół tysiąca osób, z czego każda para rąk ma równie ważne znaczenie! W jej centrum stają baixos – niscy i muskularni, noszący na swych ramionach pozostałe piętra. Na przedostatnim poziomie znajduję się aixecador, a na jego plecach przykuca enxaneta (zwykle jest nim najmłodszy uczestnik). Ten ostatni podnosi tylko na sekundę rękę w górę, po czym od razu rozpoczyna się rozbiórka wieży.
Historia Castells
Koncepcji na temat pochodzenia tradycji budowania ludzkich wież jest kilka. Jednak ta najbardziej wiarygodna jest związana z „Bailes de los Valencianos”, tańcami wykonywanymi podczas procesji religijnych od XV w. w regionie Walencji i Katalonii. Pierwszy udokumentowany castell, składający się z 6 pięter, powstał w 1770 r. w niewielkiej miejscowości Arbós, leżącej w prowincji Tarragona. Stamtąd też wywodzą się jedne z najlepszych colles.
W późniejszych latach aktywność castellers przeżywała okresy kryzysu: w trakcie rewolucji, wojny domowej, wielu lat dyktatury, ale też podczas epidemii cholery czy plagi mysz, która odciągała rolników od ich rozrywek.
W czasach wzrostu zainteresowania ich działalnością powstawały nowe colles i padały rekordy w budowaniu castells, np. w roku 1889, kiedy to na „Fiesta de Santa Tecla” udało się zbudować wiele wież 8 i 9-piętrowych o największym stopniu trudności, czyli takie, które udało się również bezpiecznie rozmontować. Pod koniec XX wieku treningi w colles rozpoczęły także kobiety, co wpłynęło na znaczny rozwój techniki tworzenia castells.
Obecnie wznoszenie wież z ludzi rozprzestrzeniło się pod względem terytorialnym. Powstają nowe grupy castellers z dala od miejsca ich tradycyjnego występowania. Tego typu zgromadzenia istnieją już nawet w Chile i Brazylii!
Jak wyglądają przygotowania?
Do colles może należeć każdy, niezależnie od kondycji, postury czy wykonywanego zawodu. Niektórzy uważają, że to jest właśnie ich największa zaleta i na tym polega fenomen ich istnienia – brak profesjonalizmu i zjednoczenie różnych warstw społecznych. Rozpiętość wiekowa uczestników tych grup jest bardzo duża. Najstarsi członkowie mają nawet około 80 lat i jeśli nie mogą już brać czynnego udziału w budowaniu wież, starają się pomóc podczas treningów w inny sposób, np. pilnując rzeczy pozostałych castellers.
Najmłodsi uczestnicy są w wieku 4-5 lat i w czasie zawodów przebywają w specjalnie dla nich przygotowanych mini przedszkolach. Ma to na celu ograniczenie stresu przed występem. Colles trenują zwykle 2-3 razy w tygodniu na głównych placach miast lub w wynajętych salach. Treningi, w odróżnieniu od konkursów we wznoszeniu wież, odbywają się zwykle w ciszy, przerywanej tylko poleceniami wydawanymi przez trenera.
CIEKAWOSTKA: Grupa ciesząca się największym uznaniem to Castellers de Vilafranca, licząca około 400 członków.
Gdzie zobaczyć wieże z ludzi na żywo?
Występy castellers można oglądać podczas konkursów we wznoszeniu castells. Pierwsze tego typu zawody odbyły się w 1902 roku w Barcelonie. Obecnie najczęściej mają one miejsce w Tarragonie. Są tam organizowane w pierwszy weekend października w roku przestępnym.
W turniejach mogą uczestniczyć tylko najlepsze, lokalne colles, którym udało się wznieść tzw. 3 de 8, czyli wieże składającą się z 8 pięter z 3 osobami na każdym z nich. Najwyżej punktowane są castells, które zostały nie tylko zbudowane, ale i bezpiecznie rozmontowane.
Zawodnicy walczą o wysokie nagrody pieniężne. Za zdobycie I miejsca w 2016 r. roku w konkursie w Tarragonie było przewidziane 16.000 €. Popisy castellers można także obejrzeć podczas różnego rodzaju świąt odbywających się w Katalonii, na Balearach oraz w regionie Walencji. Są one zwykle transmitowane przez telewizję i opisywane w największych hiszpańskich gazetach, takich jak „El País”.
Niebezpieczeństwa związane z castells
Wbrew pozorom wznoszenie wież z ludzi nie jest bardzo ryzykowne. Najmłodsi castellers, zwani enxanetes, obowiązkowo noszą kaski. Wprowadzono je po trzecim w historii budowania castells wypadku śmiertelnym dwunastoletniej dziewczyny, do którego doszło w 2006 r.
Obrażenia, którym ulegają najczęściej dorośli przy upadku wież są niegroźne ponieważ amortyzuję je baza. Zdarzają się jednak złamania żeber, stłuczenia kolan, czy kręgosłupa. To jednak nie odstrasza miłośników tej niezwykłej sztuki, których z roku na rok wciąż przybywa w różnych regionach Hiszpanii i świata.
Odkryj Katalonię
Każdy region Hiszpanii dzieli się na prowincje. Ich nazwy często pokrywają się z nazwami głównych miast wchodzących w ich skład. Katalonia dzieli się na cztery prowincje, a każda z nich ma do zaoferowania inne atrakcje turystyczne i ciekawe miejsca:
Wybrzeża Katalonii: Costa Brava, Costa Dorada, Costa del Maresme, Calella.
Zobacz także: Castells (katalońskie wieże z ludzi), Darmowe atrakcje w Barcelonie, Nawiedzone miejsca w Barcelonie, Pogoda w Barcelonie, Trójkąt Dalego, Girona Temps de Flors, La Tomatina, Tradycja Correfoc, Święto Sant Jordi, Czy warto zwiedzać Barcelonę z przewodnikiem?, Barcelona z dzieckiem, Kulinarne atrakcje w Barcelonie, Ekstremalne atrakcje w Barcelonie.
