Sagrada Familia – Ponad 142 lata budowy

Nieważne, czy w zasięgu Twoich zainteresowań leży sztuka, historia, architektura, czy po prostu chcesz zobaczyć wszystkie flagowe zabytki danego miasta. Oto przystanek, którego po prostu nie możesz przegapić podczas spaceru po Barcelonie.

Korzenie kościoła sięgają 1866 roku, kiedy Josep Maria Bocabella y Verdaguer, hiszpański filantrop, założył Duchowe Stowarzyszenie Miłośników Świętego Józefa i rozpoczął działania na rzecz stworzenia świątyni poświęconej Świętej Rodzinie. Właściwą budowę kościoła rozpoczęto jednak dopiero w 1882 roku. Wtedy to architekt Francisco Paula de Villar przedstawił swój pierwotny pomysł na tę świątynię.

Jego idea była prosta – stworzyć na planie krzyża prosty kościół dla najbiedniejszych. Architektura tego miejsca nie zakładała niczego niezwykłego. Ale do czasu… Rok po powstaniu projektu w jego realizację zaangażował się Antoni Gaudí, który całkowicie zmienił początkową koncepcję, a jako że był on nie tylko człowiekiem żarliwej wiary, ale również tercjarzem zakonu franciszkańskiego, tej budowli oddał całe swoje serce.

Bazylika Sagrada Familia w rękach mistrza modernizmu

Wizja kościoła dojrzewała w katalońskim artyście przez wiele lat, podczas których łączył pracę nad bazyliką z innymi zleceniami. W międzyczasie powstały na przykład Pałac Biskupi w Astordze oraz tak wybitne zabytki Barcelony jak Casa Vicens, Casa Batlló czy Park Guell. Dopiero od 1914 roku twórca całkowicie poświęcił się wyłącznie projektowi kościoła. Gaudí wykorzystał własne pomysły i rozwiązania architektoniczne, które łączyły w sobie między innymi elementy secesji i katalońskiego modernizmu. Artysta wielokrotnie modyfikował projekt także w trakcie budowy po to, aby jak najlepiej oddać swoją wizję i spełnić wymagania funkcjonalne obiektu.

Mimo że Antonio Gaudí pracował nad budową świątyni ponad 40 lat, Sagrada Familia nie została ukończona za jego życia. Co więcej, jej budowa nadal trwa, co czyni ją jednym z najdłużej budowanych obiektów na świecie! Dla porównania: budowa Koloseum zajęła Rzymianom 10 lat, Partenon budowany był przez 17 lat, a Piramida w Gizie powstawała 20 lat…

Ostatnia wola Gaudiego

12 ostatnich lat swojego życia kataloński architekt poświęcił bez reszty modlitwie oraz bazylice Sagrada Familia. Inne aspekty życia przestały mieć dla niego jakiekolwiek znaczenie. Artysta przestał o siebie dbać, a cały swój czas spędzał na terenie budowy lub w kościelnej ławce.

10 czerwca 1926 roku Gaudi zmierzający na codzienną modlitwę został potrącony przez tramwaj, a ze względu na jego wyjątkowo niechlujny wygląd wzięto go za żebraka. Rozpoznano go dopiero następnego dnia, ale niestety było już za późno, by go uratować. Zgodnie z jego ostatnią wolą pochowano go w krypcie Sagrady Familii, gdzie spoczywa do chwili obecnej.

Ponad 142 lat budowy

Powodów, dla których Sagrada Familia jest budowana już ponad 142 lata jest wiele. Po śmierci architekta w 1936 r., budowa bazyliki stanęła w miejscu z powodu Hiszpańskiej Wojny Domowej. Projekty, modele i cały warsztat Gaudiego zostały zniszczone, a jego kontynuatorzy mieli spore problemy z rekonstrukcją kreatywnej wizji tego artysty.

Drugim powodem, dla którego budowa trwa już tak długo, jest kwestia samych projektów. Według założeń znanego architekta żaden z elementów bazyliki nie powinien być powielony. Gaudí pragnął, aby każdy szczegół różnił się od pozostałych. Wymagania artysty sprawiły, że tych samych form odlewniczych nie można zastosować wielokrotnie, co znacznie wydłuża proces budowy.

Nie można także zapomnieć o kwestiach finansowych, które w przypadku bazyliki Gaudiego stanowią niemały problem. Zgodnie z wolą architekta pieniądze potrzebne na budowę kościoła nie mogą być pozyskiwane od władz politycznych ani instytucji kościelnych, a jedynie z datków. Początkowo Sagrada Familia była „sponsorowana” jedynie przez prywatnych darczyńców, a dziś dodatkowe środki na budowę są pozyskiwane także ze sprzedaży biletów wstępu do obiektu. To oznacza, że także Ty, wybierając się w to miejsce i kupując bilet, dokładasz cegiełkę do jego dalszej budowy.

W chwili obecnej Sagrada Familia jest już w ostatniej fazie budowy, a ukończenie budowy świątyni planuje się na lata 2026-2028. My natomiast już wiemy, jak będzie ona wyglądać…

Imponująca konstrukcja bazyliki Sagrada Familia

Barcelońska bazylika poświęcona życiu Świętej Rodziny dzieli sporo elementów z innymi zabytkowymi kościołami. Ma jednak także wiele cech architektonicznych, które zaskoczą każdego, kto zwiedzając stolicę Katalonii, zdecyduje się przyjrzeć z bliska urokowi właśnie tej budowli.

Zdaniem niektórych kościół Sagrada Familia to w pewnym sensie świadectwo wiary Gaudiego, przypominające jeden wielki kompleks rzeźb, poświęconych momentom z życia Jezusa, jego naukom i śmierci. Nawiązań do Biblii nie brakuje praktycznie w żadnym elemencie konstrukcji. Jedne są rozpoznawalne na pierwszy rzut oka, a inne ukryte pod postacią wyjątkowych symboli.

Weźmy na przykład wieże. W przeciwieństwie do innych świątyń katolickich Sagrada Familia nie posiada jednej, dwóch, czy trzech wież… Jest ich tutaj aż osiemnaście, z czego każda innej wysokości. Pełnią one nie tylko funkcję użyteczną i dekoracyjną, ale także symboliczną. Najwyższa z wież poświęcona jest Jezusowi, kolejna jego matce Marii, cztery inne – ewangelistom, a pozostałe symbolizują apostołów.

Trzy fasady świątyni pokutnej

Co budzi największe emocje wśród podziwiających świątynię turystów? W przypadku jednych jest to jej imponujący rozmiar, innych zadziwia nieregularność konstrukcji, a jeszcze inni spędzają długie chwile kontemplując trzy fasady kościoła Sagrada Familia, reprezentujące najważniejsze etapy z życia Jezusa.

Fasada Narodzenia Pańskiego

To właśnie ta część kościoła oraz przylegająca do niej krypta w 2005 roku zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jeśli zechcecie rozszyfrować wszystkie elementy tej złożonej fasady, szybko od niej nie odejdziecie. Wyjątkowo bogata i pełna drobiazgowych zdobień i symboli Fasada Narodzenia Pańskiego (Fachada del Nacimiento) wychodzi na ulicę Carrer de la Marina i jest jedyną fasadą, którą udało się ukończyć jeszcze za życia Gaudiego. Główne wejście zbudowane zgodnie z wytycznymi artysty miało służyć jako wzór dla architektów kontynuujących jego dzieło.

Struktura Fasady Narodzenia Pańskiego wyjaśnia historię narodzenia Jezusa Chrystusa oraz wyraża radość ze stworzenia świata, wywyższając naturę jako najdoskonalsze dzieło. Wśród rzeźb znaleźć można mnóstwo odzwierciedleń różnych gatunków zwierząt, a także roślin takich jak róże, lilie czy drzewa migdałowe. Nie brak tam także przedstawień scen z życia Świętej Rodziny czy odwołań do Starego Testamentu, np. węża z biblijnego raju, czy ucieczki do Egiptu.

Fasada podzielona jest na trzy części, a każda z nich odpowiada innemu członkowi Świętej Rodziny. Centralna Brama Miłosierdzia składa się z podwójnych drzwi na zawiasach i w całości poświęcona jest postaci Jezusa. Poboczne Brama Nadziei po lewej i Brama Wiary po prawej reprezentują odpowiednio Józefa i Marię. Każda z bram wręcz przesycona jest stalowymi rzeźbami, które znowu podkreślają bogactwo stworzonej przez Boga natury.

Fasada Męki Pańskiej

Smutna, dramatyczna i przejmująca symbolika, która jak wskazuje nazwa, pokazuje męczeńską śmierć na krzyżu i zmartwychwstanie Jezusa. Można powiedzieć, że jest to dosłowne przedstawienie Drogi Krzyżowej. Gaudi z premedytacją chciał tam postawić na twardą, nagą konstrukcję przypominającą kości, by podkreślić okrucieństwo z jakim wiązało się poświęcenie życia Jezusa.

Historię cierpienia pokazaną w tej części elewacji należy odczytywać w konkretnej kolejności – zaczynając od reprezentacji Ostatniej Wieczerzy, umieszczonej w lewym dolnym rogu fasady i kreśląc literę S aż do górnej części, w której zobaczyć można postać zmartwychwstałego zbawiciela.

Przy tej fasadzie znów króluje symbolizm. Przyczółek w kształcie schodów to ścieżka, jaką przebywali prorocy aż do zmartwychwstałego Jezusa, a ukryty za kamiennym, pustym grobem ogród nawiązuje do życia po śmierci. Ciekawscy wśród detali Fasady Męki Pańskiej dopatrzą się także tzw. magicznego kwadratu. To figura złożona z 16 pól, a w każdym z nich podana jest pewna liczba. Zsumowanie czterech liczb w dowolnym kierunku da liczbę 33, a więc wiek, w jakim zmarł Jezus Chrystus.

CIEKAWOSTKA: Hełmy żołnierzy na fasadzie Męki Pańskiej do złudzenia przypominają kominy na dachu Casa Milà.

Fasada Chwały Pańskiej

Zwrócona w stronę morza Fasada Glorii (Fachada de la Gloria), nazywana także Fasadą Chwały Pańskiej, to ostatnia w kolejności fasada stworzona na murach bazyliki Sagrada Familia. Wciąż jest ona w budowie, więc na jej ostateczny wygląd trzeba jeszcze nieco poczekać, ale już w tym momencie doskonale wiadomo na czym skupiają się jej elementy.

Cała fasada tworzona jest wokół głównych drzwi, a jej program ikonograficzny opowiada o drogach, które zgodnie z nauczaniami Jezusa Chrystusa wiodą ku wiecznej chwale i zbawieniu. Elementy tej części skupiać się będą także na historii ludzkości od Adama i Ewy aż do sądu ostatecznego. Od tej strony do wnętrza kościoła wiedzie siedem drzwi odlanych z brązu, reprezentujących siedem sakramentów. Te centralne, drzwi Pater Noster, nawiązują do sakramentu eucharystii, a na ich powierzchni rozpoznać można tekst modlitwy Ojcze Nasz w języku katalońskim.

Wnętrze kościoła Sagrada Familia

Pieczęć Gaudiego doskonale widoczna jest na zewnątrz bazyliki, ale zwiedzanie Sagrada Familia nie jest kompletne bez odkrycia jej wnętrza, bo to właśnie ono jest prawdziwym odzwierciedleniem duszy artysty. Cały interior przenika przepiękne, wpadające przez kolorowe witraże światło, będące jednym z ulubionych środków artystycznego wyrazu używanych przez katalońskiego architekta.

To jednak nie jedyne co zwiedzających wprawia w zachwyt. W oryginalnym planie Gaudiego świątynia miała tworzyć pewien rodzaj organizmu, którego elementy nawiązywać miały do natury jako najwspanialszego stworzenia Boga. Główna nawa przypomina kamienny las kolumn, które tuż przy sklepieniu tworzą gęste korony drzew. Blask lamp uwypukla organiczne kształty, a kolorowe mozaiki przypominają o zamiłowaniu artysty do kolorów.

Podczas wycieczki można zwiedzić między innymi kryptę, w której pochowany został Gaudi oraz muzeum, które dzięki swoim eksponatom pozwala zwiedzającym zrozumieć znaczenie i złożoność wielkiego dzieła Gaudiego. Możliwe jest także wjechanie na szczyt jednej z wież. To doskonały punkt widokowy, oferujący zniewalającą panoramę stolicy Katalonii.

Do wyboru jest tak naprawdę kilka wież, dlatego warto zastanowić się wcześniej, na szczyt której z nich macie ochotę wjechać. Zdaniem niektórych najlepsze widoki rozpościerają się z wieży przy Fasadzie Narodzenia Pańskiego. Pamiętajcie jednak, że aby skorzystać z takiej możliwości trzeba wyposażyć się w specjalny bilet. Warto go nabyć wcześniej, na przykład za pośrednictwem witryny GetYourGuide.

WARTO WIEDZIEĆ: Ogromna popularność świątyni sprawiła, że w rozmowach turystów często pojawia się Katedra Sagrada Familia. Takie nazewnictwo to niestety błąd, ponieważ w rzeczywistości kościół ten posiada obecnie jedynie tytuł bazyliki mniejszej. Ranga ta nadana została świątyni przez papieża Benedykta XVI w 2010 roku. Być może kiedyś się to zmieni, jednak na tę chwilę, warto pamiętać, że w Barcelonie znajduje się tylko jedna katedra i jest nią gotycka Catedral de la Santa Creu i Santa Eulàlia (tłum. Katedra św. Eulalii) wybudowana w XIII-XV wieku.

Informacje praktyczne

• Bilety wstępu do Sagrada Familia najlepiej kupić z wyprzedzeniem. Unikniesz wówczas stania w długiej kolejce oraz ominie Cię ryzyko, że wszystkie bilety zostały wyprzedane, co w przypadku tego zabytku zdarza się bardzo często. Wybrać możesz zwiedzanie z przewodnikiem, albo indywidualne z dostępem do audioprzewodnika, który dostępny jest także po polsku.
• Godziny otwarcia Sagrada Familia:  Od listopada do lutego w godz. 9:00-18:00. W marcu w godz. 9:00-19:00. Od kwietnia do września w godz. 9:00-20:00. W październiku w godz. 9:00-19:00. 25 i 26 grudnia oraz 1 i 6 stycznia w godz. 9:00-14:00
• Adres: Carrer de Mallorca 401, 08013 Barcelona
• Kup bilety na GetYourGuide

Sagrada Familia na mapie

Odkryj Katalonię

Każdy region Hiszpanii dzieli się na prowincje. Ich nazwy często pokrywają się z nazwami głównych miast wchodzących w ich skład. Katalonia dzieli się na cztery prowincje, a każda z nich ma do zaoferowania inne atrakcje turystyczne i ciekawe miejsca:

Wybrzeża Katalonii: Costa Brava, Costa Dorada, Costa del Maresme, Calella.

Zobacz także: Castells (katalońskie wieże z ludzi), Darmowe atrakcje w Barcelonie, Nawiedzone miejsca w Barcelonie, Pogoda w Barcelonie, Trójkąt Dalego, Girona Temps de Flors, La Tomatina, Tradycja Correfoc, Święto Sant Jordi, Czy warto zwiedzać Barcelonę z przewodnikiem?, Barcelona z dzieckiem, Kulinarne atrakcje w Barcelonie, Ekstremalne atrakcje w Barcelonie.