Myśląc o Świętym Mikołaju, zazwyczaj mamy przed oczami grubszego pana z siwą brodą w czerwonym stroju. Są jednak miejsca, w których prezenty świąteczne rozdaje… górnik.
Górnik ten to niejaki El Olentzero. Jest to mityczna postać występująca w tradycji Kraju Basków. Według legendy, przybywa do miast, aby rozdać dzieciom prezenty.
Pochodzenie imienia
Skąd wzięło się imię Olentzero i co ono oznacza? Istnieje wiele wersji, a baskijski Święty Mikołaj w zależności od regionu bywa określany również jako: Olentzaro, Orantzaro lub Onontzaro. Zakłada się, że imię Olentzero pochodzi od baskijskich słów Onen (dobre) i Zaro (czas). Można więc je tłumaczyć jako czas dobra.
Pierwsza wzmianka o tej postaci pojawiła się już na początku XVI wieku i nawiązywała do obchodów Bożego Narodzenia pod nazwą Onentzaro (dobry czas). Było to prawdopodobnie nawiązanie do rozpowszechnionych w tym regionie pogańskich obrzędów, które miały związek z obchodami przesilenia zimowego.
Legenda o El Olentzero
Przez lata pojawiło się wiele legend i historii związanych z El Olentzero, które są często bardzo sprzeczne. Mówi się na przykład, że schodzi on z gór wyłącznie w Święta, by nieść dobro i obdarować dzieci prezentami. Istnieją jednak również wersje, jakoby miał obcinać dzieciom głowy lub zabierać je do morza!
Legenda o El Olentzero przetrwała do dziś: jest on obecnie przedstawiany jako sympatyczny i grubszy jegomość, który lubi sobie dobrze zjeść i popić. Jako że jest chłopem baskijskim, posiada typowe atrybuty dla tego regionu: beret baskijski, strój wieśniaka i buty abarketa. Często widuje się go również z fajką, czasem ma umorusaną węglem twarz i nosi brodę. Tradycje związane z El Olentzero rozpowszechnione są w całym Kraju Basków. Zwyczajowo, 24 grudnia dzieci noszą jego kukłę na ulicach, jednocześnie zbierając słodycze i śpiewając kolędy. W niektórych miejscach kukła ta jest potem palona.
Poniżej przedstawiamy jedną z legend o El Olentzero:
Dawno, dawno temu, za górami, za lasami… pewna wróżka odnalazła w lesie małe dziecko. Nazwała go Olentzero i przekazała mu odwagę, siłę i miłość, które miały go nie opuszczać aż do końca życia. Wróżka zawiozła dziecko do starego domu na skraju lasu, gdzie mieszkała bezdzietna para. Chłopiec wiódł szczęśliwe życie wraz z nowymi rodzicami – codziennie pracował i pomagał nosić ojcu węgiel. W końcu jednak, gdy rodzice umarli, Olentzero poczuł się bardzo samotny. Jako, że był mądry, zaradny i wiedział, że trzeba pomagać ludziom, postanowił robić drewniane zabawki dla dzieci z pobliskiej wsi.
Pewnego dnia, gdy Olentzero szedł sprzedawać węgiel, złapała go straszna burza. Zobaczył płonący dom z dziećmi w środku, które wołały o pomoc. Chłop natychmiast ruszył im z pomocą i uratował je z opresji. Niestety podczas pożaru spadł na niego płonący strop i nikt nie mógł mu pomóc. Na szczęście dla Olentzero, całą sytuację widziała wróżka, która podarowała mu nieśmiertelność, ponieważ całe życie w jego sercu gościła miłość, dobro i chęć pomagania innym. W zamian za to musiał jednak przyrzec, że będzie rozdawał prezenty wszystkim sierotom. Od tego czasu przychodzi co roku, w środku zimy. Obdarowuje dzieci, a one odwdzięczają mu się śpiewem.
Odkryj Kraj Basków
Każdy region Hiszpanii dzieli się na prowincje. Ich nazwy często pokrywają się z nazwami głównych miast wchodzących w ich skład. Kraj Basków dzieli się na trzy prowincje, a każda z nich ma do zaoferowania inne atrakcje turystyczne i ciekawe miejsca:
Zobacz także: Język baskijski, Pinchos, Tradycja El Olentzero, Fiestas de la Virgen Blanca, Pelota i tradycyjne sporty w Kraju Basków.
