Choć z jednej strony bywa ironicznie uważany za symbol najdłuższych prac budowlanych w historii, z drugiej – wychwala wielkich Portugalczyków i jest jednym z najważniejszych miejsc w stolicy.
Panteon Narodowy w Lizbonie pierwotnie znany był jako Kościół św. Engracii i do dziś zachował właśnie tę nazwę w pamięci wielu mieszkańców. Pierwszy kościół parafialny, który powstał w tamtym miejscu na początku XVI wieku, z powodu kradzieży i zniszczeń konstrukcji potrzebował wieków, by doczekać zakończenia budowy. W 1834 roku, wraz z rozwiązaniem zakonów w Portugalii, nieukończona budowla została przejęta przez wojsko. W tamtym okresie wciąż żaden z architektów nie chciał podjąć się jej dokończenia. Obiekt zajmowany był przez wojsko aż do lat 30. XX wieku, ale już w 1910 roku zdecydowano, że stanowić będzie pomnik narodowy, a 6 lat później podjęto decyzję o jego przekształceniu w Panteon Narodowy.
W 1956 r. siedmiu architektów przedstawiło swoje pomysły na dokończenie kościoła. Zwycięski projekt Amoroso Lopesa zakładał minimalne przebudowy zwiększające funkcjonalność budynku, jednak wizualnie pozostawiające świątynię w stanie niedokończonym, by zachować część historii. Fatalny mit o nigdy nie zakończonej budowie kościoła postanowił ukrócić portugalski dyktator, António de Oliveira Salazar, by pokazać światu jak Nowe Państwo było w stanie położyć kres legendom o nieudolności Portugalii. Pod koniec 1966 roku Santa Engrácia otrzymała formę jaką dziś znamy, a wraz z ceremonią inauguracyjną, która odbyła się 7 grudnia, przyjęła funkcję Panteonu Narodowego.
CIEKAWOSTKA: Niekończące się lata zmian, dokonywanych na budynku sprawiły, że uwieczniona została ona także w słowniku frazeologizmów portugalskich, gdyż wyrażenia Obras de Santa Engrácia (pol. Budowa Świętej Engracii) używa się potocznie odnosząc się do spraw trwających wieczność lub nigdy się niekończących.
Architektura budowli
Panteon Narodowy, który podziwiają dziś turyści, to harmonijne połączenie włoskiego baroku oraz portugalskiej praktyki architektonicznej. Nad trzema wejściami widocznymi od frontu czuwają niezwykłe rzeźby. Godło Portugalii, umieszczone nad głównym wejściem, nawiązuje do narodowego charakteru kościoła, który był obecny zarówno podczas powstawania w tym miejscu pierwszej parafii jak i późniejszych przebudów. Nietuzinkowy wygląd i wyjątkowy charakter obiektu usprawiedliwiają jego wybór na miejsce upamiętniające historię całego kraju.
W nawie głównej wzrok przyciągają przede wszystkim oryginalne, faliste ściany, będące rozwiązaniem, którego użyto w portugalskiej architekturze po raz pierwszy. Budynek zaprojektowano na planie krzyża greckiego o czterech równych ramionach. Materiałem, który tam dominuje jest marmur o różnych odcieniach, który podkreśla monumentalność, jednocześnie ożywiając wnętrze ciepłymi kolorami. Nad całą konstrukcją króluje majestatyczna kopuła, wzniesiona na wysokość 80 metrów.
W kaplicy głównej możecie podziwiać barokowe organy z VIII wieku. Najlepiej są one widoczne z wysoko położonego chóru, obszaru niegdyś zarezerwowanego dla pieśni religijnych. W budynku znajdują się także sale, przeznaczone na wystawy tymczasowe oraz Centrum Interpretacji. To ostatnie miejsce gromadzi przedmioty odzyskane z pierwotnie wybudowanego kościoła, naczynia liturgiczne używane w trakcie inauguracji Panteonu, a także makiety i dokumenty, pokazujące różne etapy budowy oraz pozwalające zrozumieć skomplikowaną historię budynku. Forma całego Kościoła św. Engracii idealnie komponuje się z górzystym ukształtowaniem Lizbony, a jego obszerny taras pozwala podziwiać widok stolicy oraz rzeki Tag z wyjątkowej perspektywy.
Panteon Narodowy w Lizbonie jako miejsce dla wybitnych
Choć tylko część z nich faktycznie tam spoczywa, Panteon Narodowy w Lizbonie upamiętnia wszystkie najznakomitsze postaci w całej historii Portugalii. Nawa główna mieści pomniki dowódcy Nuno Álvares Pereiry, infanta Dom Henrique, żeglarza Pedro Álvares Cabrala, marynarza i dyplomaty Afonso de Albuquerque, podróżnika i odkrywcy Vasco da Gamy i najwybitniejszego portugalskiego poety Luísa de Camõesa.
Obiekt posiada 3 sale boczne, które również stanowią miejsce hołdu dla wybitnych portugalczyków. Skupiają się one na wychwalaniu byłych prezydentów Republiki i wielkich pisarzy. Nie brak tam także miejsca dla artystów czy sportowców, czego przykładem są uwiecznieni tam Amalia Rodrigues – śpiewaczka fado, czy Eusebio – legenda portugalskiego futbolu.
Informacje praktyczne
- Bilety wstępu do Panteonu w Lizbonie najlepiej kupić z wyprzedzeniem. Unikniesz wówczas stania w długiej kolejce oraz ominie Cię ryzyko, że wszystkie bilety zostały wyprzedane.
- Godziny otwarcia: od wtorku do niedzieli w godz. 10:00-18:00. W poniedziałki zamknięty.
- Adres: Campo de Santa Clara, 1100-471 Lisboa, Portugalia
- Kup bilety na GetYourGuide
