Zaletą wakacji w Andaluzji jest to, że łatwo stąd wybrać się na 1-dniowe wycieczki do innych krajów, a nawet do Afryki! W tym artykule ograniczymy się do Europy, ale nie zabraknie też szczypty egzotyki…
Gibraltar to brytyjskie terytorium zamorskie, znajdujące się na Półwyspie Iberyjskim i graniczące z hiszpańską Andaluzją. Stwierdzenie, że to teren będący kością niezgody pomiędzy tymi dwoma państwami wcale nie jest przesadne. A po wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej nie wiadomo tak naprawdę, kiedy spór o Gibraltar jeszcze bardziej się zaostrzy. Powodów jest wiele, a ten najistotniejszy to sposób przekraczania granicy Hiszpania-Gibraltar. Jak dotąd mieszkańcom Unii Europejskiej wystarcza do tego dowód lub paszport. Z powodu brexitu za jakiś czas sytuacja ta może się zmienić, dlatego dopóki jest taka możliwość – korzystajcie z bezwizowej wizyty na Gibraltarze.
WARTO WIEDZIEĆ: Walutą obowiązującą w Gibraltarze jest funt gibraltarski, emitowany przez rząd Gibraltaru i w pełni zależny od kursu funta brytyjskiego. Językiem urzędowym w tym miejscu jest natomiast angielski, ale zdecydowana większość mieszkańców posługuje się też biegle hiszpańskim, a niektórzy także: arabskim, hindi czy językami berberyjskimi.
Historia i współczesność Gibraltaru
Nawet Ci, którzy nie przepadają za historycznymi ciekawostkami z pewnością zastanawiają się, jak to się stało, że mały skrawek Półwyspu Iberyjskiego zajmuje terytorium brytyjskie. Doszło do tego podczas wojny o sukcesję hiszpańską. 4 sierpnia 1704 roku flota angielska odbiła Gibraltar z rąk Hiszpanów. Przez pięć godzin wystrzelono wtedy około 15 000 armat, dzięki czemu po dotarciu do brzegu najeźdźcy napotkali stosunkowo niewielki opór.
Nie był to jednak koniec burzliwej historii Gibraltaru. Tereny te wciąż pozostawały przedmiotem krwawych potyczek. W 1779 roku Hiszpania rozpoczęła najdłuższe i najkrwawsze oblężenie w historii Gibraltaru, znane dziś jako Wielkie Oblężenie. Hiszpanie zaplanowali jednoczesny atak z morza i lądu, poprzedzony ciężkim bombardowaniem. Dla Brytyjczyków był to okres głodu, strachu i zmęczenia, ale ich nieugięta postawa i determinacja przyniosły oczekiwane efekty. Działania wojenne ostatecznie zakończyły się w lutym 1783 roku.
XIX wiek był okresem świetności tych brytyjskich terenów. Gibraltar stał się wówczas ważnym portem etapowym na trasie do Indii. Podczas II Wojny Światowej nieocenione okazało się z kolei jego unikalne położenie. Ostatnia próba przywrócenia tego skrawku wybrzeża do hiszpańskiej suwerenności miała miejsce w czasie dyktatury Francisco Franco, ale i te starania zakończyły się niepowodzeniem. Jedynym skutkiem hiszpańskich roszczeń manifestowanych w 1969 roku było zamknięcie hiszpańsko-brytyjskiej granicy aż na trzynaście lat. Powstało wtedy powiedzenie, które głosi, że dopóki istnieją małpy na Gibraltarze, Brytyjczycy nie oddadzą swojego terenu. O jakich małpach mowa? Zaraz wszystkiego się dowiecie.
Gibraltarczycy nie będą Hiszpanami
W erze demokracji decyzja o przynależności do danego kraju należy do mieszkańców Gibraltaru. Pierwsze referendum w tej sprawie zostało przeprowadzone w 1968 roku. Oddano wtedy jedynie 44 głosy za suwerennością Hiszpanii. To wyjątkowo niewielki procent, biorąc pod uwagę 12 800 wyrażonych wtedy opinii. O zdanie Gibraltarczyków zapytano ponownie w 2002 roku, ale stosunek zwolenników i przeciwników przynależności tego terenu do Wielkiej Brytanii znów był podobny.
Ówczesny główny minister Gibraltaru, Peter Caruana, dość dosadnie podsumował wtedy odczucia jego mieszkańców. Skomentował on, że „Istnieje większa szansa, że piekło zamarznie, niż że mieszkańcy Gibraltaru zaakceptują hiszpańską suwerenność w jakimkolwiek kształcie lub formie”.
Skała Gibraltarska (Upper Rock)
Zwiedzanie Gibraltaru nie może się odbyć bez przystanku u stóp tej niezwykłej rzeźby natury. Najbardziej charakterystyczna góra Gibraltaru ma wysokość 426 m n.p.m., pochodzi z okresu jurajskiego i w większości składa się z wapienia. Skała Gibraltarska, znana także jako Upper Rock, jest jednocześnie rezerwatem przyrody (Gibraltar Nature Reserve). Na jego teren nie wjedziecie nieautoryzowanym pojazdem, ale na szczyt dostać się można specjalnym autobusem albo kolejką linową. Rezerwat Przyrody Gibraltaru to także raj dla miłośników trekkingu, którzy na pewno docenią wijące się przez jego obszar, malownicze szlaki.
Najsłynniejszą i najbardziej zaskakującą atrakcją rezerwatu są zamieszkujące go ciekawskie magoty gibraltarskie, ale ten obszar chroniony warto odwiedzić nie tylko dla małp, ale także dla niezapomnianych krajobrazów, jakie roztaczają się z jej punktów widokowych. Ze szczytu tego symbolu Gibraltaru widać Afrykę oraz całe hiszpańskie wybrzeże Costa del Sol.
Wraz z górą położoną w Afryce (w zależności od źródeł czasem jest to góra Monte Hacho w Ceucie, a czasem Dżabal Musa w Maroko) Skała Gibraltarska tworzy tzw. Słupy Heraklesa. W Starożytności było to miejsce, które uważano za koniec świata. Dziś wiemy, że synonimem Słupów Heraklesa jest Cieśnina Gibraltarska, która łączy Morze Śródziemne z Oceanem Atlantyckim.
Niecodzienni mieszkańcy Skały Gibraltarskiej
Magoty gibraltarskie (inaczej: makaki berberyjskie) do Rezerwatu Przyrody Gibraltaru przyciągają turystów z całego świata, którzy na własnej skórze chcą się przekonać, czy zabawne historie o małpkach podkradających jedzenie i skaczących po głowach są rzeczywiście prawdziwe. Te stworzenia to jedyne wolno żyjące małpy w Europie. Skąd wzięły się one na Gibraltarskiej Skale? Rozwiązanie tej zagadki wciąż nie jest ostateczne, ale najprawdopodobniej małpy te były przez Maurów traktowane jako zwierzęta domowe.
Ich najbardziej przyjazną grupę odnajdziecie w miejscu zwanym Apes Den, które jest położone przy środkowej stacji kolejki. Bardzo łatwo zorientować się, że magoty są wyjątkowo śmiałe w kontaktach z ludźmi. Mimo wszystko trzeba pamiętać, że są to dzikie zwierzęta, dlatego przebywając w ich pobliżu należy zachować ostrożność i pod żadnym pozorem nie karmić.
Jaskinia św. Michała
Piesza wędrówka po Skale Gibraltarskiej pozwala odkryć znajdujące się w niej jaskinie. Tą najciekawszą jest Jaskinia św. Michała, którą kiedyś zamieszkiwali neandertalczycy. Od zawsze pełniła ona ogromną rolę w kulturze Gibraltaru, stąd związanych z nią jest wiele legend i historii. Przez długi czas uważano, że nie miała ona dna i połączona była z Afryką podziemnym przejściem pod Cieśniną Gibraltarską.
Wierzono też, że to właśnie tym podziemnym korytarzem na Gibraltar przybyły słynne magoty. Od początku lat sześćdziesiątych jaskinia używana była jako teatr, a dziś znajduje się w niej sala koncertowa o doskonałej akustyce. Wraz z jaskinią Gorham’s Cave wpisana jest ona na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Tunele Wielkiego Oblężenia
Skała Gibraltarska jest pełna nie tylko naturalnych jaskiń, ale także tuneli wydrążonych podczas różnych wojen. Najbardziej znane są Tunele Wielkiego Oblężenia (Great Siege Tunnels) wydrążone przez Brytyjczyków w latach 1779-1783 podczas Wielkiego Oblężenia Gibraltaru przez wojska hiszpańskie. Budowa tuneli w Skale Gibraltarskiej pozwoliła Brytyjczykom na transport sprzętu wojskowego, wybudowanie specjalnych otworów do zamontowania dział i w efekcie – skuteczne odparcie ataków.
Tunele w Skale Gibraltarskiej były wykorzystywane i rozbudowane także za czasów II wojny światowej. To stąd Churchill i Eisenhower dowodzili inwazją na Afrykę Północną (1941). Dziś tunele są udostępnione dla zwiedzających oraz wzbogacone o ekspozycję poświęconą ich historii i znaczeniu podczas wojen.
Co poza Skałą Gibraltarską?
Europa Point
Europa Point to najbardziej wysunięta na południe część Gibraltaru. Oprócz urzekającej promenady i niewielkiej latarni morskiej z XIX wieku (Trinity Lighthouse) do odwiedzin zachęca tutaj także polski akcent. Jest to pomnik poświęcony generałowi Sikorskiemu, który wybudowano w 2013 roku jako pamiątkę po tragicznej katastrofie lotniczej z 1943 roku.
Cmentarz Trafalgarski
Ten stary cmentarz wojskowy założony został około 1730 roku i poświęcony w czerwcu 1798 roku, siedem lat przed bitwą pod Trafalgarem. Był on wówczas znany jako cmentarz Southport Ditch. Wbrew swojej nazwie ta zabytkowa nekropolia zawiera szczątki nie tylko tych poległych pod Trafalgarem. Tak właściwie tylko dwie z pochowanych tu osób zmarły bezpośrednio w wyniku ran odniesionych podczas tej słynnej bitwy. Pozostałe groby należą do ofiar w bitwie pod Algeciras (1801) i walkach o Kadyks (1810) oraz o Malagę (1812). Co ciekawe, zdecydowana większość grobów dotyczy ofiar epidemii żółtej febry, która miała miejsce w latach 1804, 1813 i 1814.
Centrum miasta
Sercem centrum miasta jest zdecydowanie Casemates Square, którego nazwa nawiązuje do zbudowanych przez Brytyjczyków w 1817 roku kazamatów i koszar przeciwbombowych. Obszar, będący dziś tętniącym życiem placem, był niegdyś miejscem publicznych egzekucji. W latach 90. dokonano jego renowacji, dzięki której powstało zagłębie restauracji, kawiarni i barów na świeżym powietrzu. Plac jest również wykorzystywany do organizacji różnych ważnych wydarzeń kulturalnych, od koncertów na świeżym powietrzu do wielkich parad wojskowych.
Na południowym krańcu placu ciężko nie zauważyć ruchliwej ulicy Main Street. To główna ulica handlowa Gibraltaru, o którą dobrze jest zahaczyć nie tylko, jeśli poszukujecie pamiątek. Warto tam też kupić niektóre produkty, które zwykle mają okazyjne ceny: perfumy, biżuterię oraz elektronikę.
Muzeum Gibraltarskie
Aby dowiedzieć się więcej na temat historii tego miejsca, warto odwiedzić poświęcone mu muzeum. Znajdująca się w samym centrum instytucja mieści szereg eksponatów, które pozwalają przyjezdnym lepiej zrozumieć przeszłość Gibraltaru i wyjątkową kulturę jej mieszkańców. Jedna z ciekawszych ekspozycji jest poświęcona neandertalczykom, których czaszki odkryto w jaskiniach Skały Gibraltarskiej. Piwnice Muzeum Gibraltarskiego kryją z kolei pozostałości po dawnych łaźniach arabskich z XIII i XIV wieku. To jedne z najlepiej zachowanych łaźni w całej Europie, a ich wyjątkowość można porównać jedynie do tych w Alhambrze.
Mauretański zamek
Kolejne miejsce na liście gibraltarskich atrakcji to Zamek Maurów (Moorish Castle). Jego historia sięga XII wieku, jednak większość zabudowań z tego okresu została zniszczona. To co możemy zobaczyć dzisiaj, to głównie fortyfikacje powstałe w latach 1309-1333. Elementem najbardziej przyciągającym uwagę jest Wieża Hołdu (Tower of Homage).
To właśnie w tej wieży w XV wieku przez pięć miesięcy bronił się hiszpański gubernator. Sam zamek w 1540 roku dał schronienie setkom ludzi ukrywającym się przed tureckimi piratami, a aż do 2010 roku pełnił funkcję więzienia. Dziś to miejsce jest otwarte na turystów i stanowi jedną z ciekawszych atrakcji na Gibraltarze.
Inne atrakcje Gibraltaru
Gibraltar to świetny cel nie tylko krótkich podróży. Śmiało można tu planować dłuższy pobyt, bo atrakcji szybko Wam nie zabraknie. Oprócz wizyty we wspomnianych powyżej punktach wycieczki, w mieście warto wybrać się na spacer po pełnym luksusowych żaglówek i jachtów porcie, albo przytulnym ogrodzie botanicznym. Jeśli nie przemawia do Was odpoczynek wśród zieleni, wybrać się możecie na schowane w cieniu Skały Gibraltarskiej plaże. Do tych najpopularniejszych należą Catalan Bay oraz Sandy Bay, choć plażowiczom, którzy unikają tłumów może bardziej przypaść do gustu Eastern Beach.
Tym, którzy wybrzeże chcą zobaczyć z dalszej perspektywy, na pewno spodoba się punkt widokowy Skywalk. Przeszklona platforma wystaje ponad 6 metrów od skały i położona jest na wysokości aż 340 m n.p.m. Zobaczycie stamtąd trzy kraje i dwa kontynenty oraz oddzielającą je cieśninę, od której błękitu długo nie będziecie mogli oderwać oczu. Wybrzeże Gibraltaru nie rozczaruje także tych, którzy do morza chcą się nieco zbliżyć. Poczują się oni spełnieni podczas rejsów w poszukiwaniu delfinów, lekcji nurkowania albo wycieczek wędkarskich.
Jak dostać się na Gibraltar?
Większość turystów dostaje się na Gibraltar przekraczając granicę z Andaluzją. Część z nich organizuje wycieczkę na własną rękę, wynajmując samochód, na przykład za pośrednictwem platformy RentalCars. Taka podróż jest dużo szybsza i wygodniejsza niż np. pociągiem. Trzeba mieć jednak na uwadze, że na niewielkim terenie Gibraltaru może być bardzo trudno o miejsca parkingowe, ale mimo że jest to teren brytyjski, nie zaznacie tam egzotyki jazdy lewostronnej.
Druga opcja to rezerwacja zorganizowanej wycieczki do Gibraltaru. Tego typu wycieczki trwają zwykle 1 dzień i w zależności od opcji mogą obejmować też opiekę profesjonalnego przewodnika i zwiedzenie najciekawszych miejsc. Wycieczki do Gibraltaru organizowane są zwykle z takich miejscowości jak: Malaga, Marbella, Torremolinos, Estepona, Mijas, Benalmádena, Nerja czy Fuengirola. Znajdziesz je wszystkie na tej stronie.
Droga lądowa nie jest jednak jedynym sposobem, by dostać się na Półwysep Gibraltarski. Oprócz portu morskiego, Gibraltar posiada także port lotniczy. Na pewno zdacie sobie z tego sprawę zmierzając na wycieczkę jakimkolwiek pojazdem, bo droga, która prowadzi z przejścia granicznego do centrum miasta krzyżuje się z pasem startowym… Ulica zamykana jest na blisko kwadrans podczas każdego startu i lądowania samolotu. Zupełnie jak w przypadku przejazdów kolejowych. Z Polski do Gibraltaru nie ma jednak lotów bezpośrednich. Dotrzesz tutaj jedynie z lotnisk w Londynie, Gatwick, Manchesterze i Birmingham. W Hiszpanii natomiast najbliższym lotniskiem jest lotnisko w Maladze.
Odkryj Andaluzję
Każdy region Hiszpanii dzieli się na prowincje. Ich nazwy często pokrywają się z nazwami głównych miast wchodzących w ich skład. Andaluzja dzieli się na osiem prowincji, a każda z nich ma do zaoferowania inne atrakcje turystyczne i ciekawe miejsca:
Wybrzeża Andaluzji: Costa del Sol, Costa de la Luz, Costa Almeria.
Zobacz także: Szlak Białych Miast Andaluzji, Darmowe atrakcje w Maladze, Pogoda w Maladze, Pogoda w Sewilli, Gibraltar, Skała Gibraltarska, Magoty Gibraltarskie, Romería de El Rocío, 10 powodów by odwiedzić Andaluzję wiosną, Feria de Abril w Andaluzji, 10 Sekretów rzeki Gwadalkiwir.
